Bezbolesne usuwanie zębów – czy to możliwe?

Kiedy kończyłem studia 20 lat temu, nauczono mnie, że do usuwania zęba wystarczy mi prosty zestaw kilku kleszczy i tzw. dźwigni Baina. W tamtych czasach usunięcie zęba było celem samym w sobie. Mało kto zwracał uwagę na atraumatyczność zabiegu, pozostawienie jak największej ilości nie uszkodzonych tkanek, czy komfort  pacjenta.

Obecnie, na szczęście, jesteśmy już w zupełnie innej rzeczywistości. Dysponujemy komputerowymi znieczuleniami oraz możliwością wykonania zabiegów w narkozie. Posiadamy mnóstwo narzędzi i specjalnych urządzeń, które pozwalają nam usuwać zęby szybko, bezboleśnie ale również bez uszkadzania otaczających je tkanek. A co najważniejsze, jeszcze przed usunięciem zęba zastanawiamy się, w jaki sposób odbudujemy jego brak, aby móc całość leczenia zaplanować już na tym etapie.

Na początku odpowiedzmy sobie na pytanie co to jest ekstrakcja zęba?

Ekstrakcja zęba, to zabieg chirurgiczny mający na celu jego usunięcie z zębodołu. Jest wykonywany za pomocą specjalistycznie opracowanych narzędzi, w sterylnych warunkach, co pozwala przeprowadzić go bezpiecznie i skutecznie. Jest to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów stomatologicznych od bardzo wielu lat, dzięki temu jego przebieg jest z reguły przewidywalny i z mojej perspektywy jako stomatologa nie należy do specjalnie skomplikowanych. Dlatego nie ma się czego bać.

Jakie są wskazania do usunięcia zębów?

Mimo, że obecnie w stomatologii usunięcie zęba jest traktowane jako ostateczność, to czasami bywa konieczne. 

W jakich sytuacjach nie mamy wyjścia i musimy to zrobić?

• kiedy ząb nie nadaje się do leczenia lub jego pozostawienie może wiązać z problemami w jamie ustnej w bliższej lub dalszej przyszłości.
  
• kiedy wokół zęba są silne infekcje, które uniemożliwiają jego wyleczenie.
  
• inną przyczyną mogą być choroby przyzębia, których nie da się już opanować. Powodują one, iż ząb staje się niestabilny i zaczyna się ruszać
  
• częstą przyczyną diagnozy o ekstrakcji jest również złamanie korzenia w miejscu, które uniemożliwia dalszą odbudowę zęba.

W największym uproszczeniu możemy powiedzieć, że ząb należy usunąć kiedy jest chory i nie ma możliwości go wyleczyć. Rzadziej występują inne przyczyny:

• czasami usunięcie zęba jest konieczne przy leczeniu ortodontycznym, aby uzyskać jak najlepszy efekt estetyczny np. kiedy zęby nachodzą na siebie i ich pozostawienie mogłoby mieć niekorzystny wpływ na estetykę oraz funkcjonalność całego tzw. układu stomatognatycznego.
  
• czasami przyczyną konieczności wykonania ekstrakcji są wady rozwojowe, takie jak nieprawidłowo lub nadmiernie wyrastające zęby.
  
• innym przypadkiem są z kolei ósemki (zęby mądrości), które budzą tak wiele pytań i kontrowersji, że omówię ten aspekt dokładniej w dalszej części tego tekstu.
  

Na co warto zwrócić uwagę przy zabiegu usuwaniu zęba? 

Przede wszystkim upewnij się czy naprawdę konieczne jest usunięcie zęba. Jeśli ząb nadaje się jeszcze do leczenia, to zawsze warto je rozważyć. Jeżeli jednak nie jest to możliwe lub planujesz bardziej kompleksowe leczenie, które ma w pełni przywrócić Ci zdrowy i funkcjonalny uśmiech, to usunięcie chorego zęba może okazać się pierwszym krokiem w tej przemianie.

Jak wygląda zabieg ekstrakcji i czy będzie bolało?

Zacznijmy od tego, że nowoczesna stomatologia zapewnia bezpieczne i bezbolesne usunięcie zęba. Choć zabieg ten może nie budzić Twoich najlepszych skojarzeń, to zapewniam, że obecnie może zostać wykonany w pełnym komforcie. Aby tak się stało musi go wykonywać chirurg z dużym doświadczeniem, używając nowoczesnych metod i środków znieczulających. Dzięki temu podczas zabiegu nie będziesz odczuwać żadnego dyskomfortu, a całość przebiegnie szybko. 

Co najbardziej wpływa na komfort pacjenta podczas zabiegu usunięcia zęba?

Pierwszy element to znieczulenie komputerowe. Od ponad 15 lat do znieczuleń podczas zabiegów chirurgicznych używam wyłącznie znieczulenia komputerowego. Dzięki niemu nie odczuwasz bólu podczas zabiegu, ale również przy aplikowaniu samego znieczulenia! Dzieje się tak, ponieważ specjalny komputer podający środek znieczulający bada napięcie tkanek. W ten sposób unikamy efektu rozpierania, które było przyczyną bólu podczas podawania znieczulenia w tradycyjny sposób. Spory ból wywoływał już sam widok karpuli czyli igły sporych rozmiarów służącej do aplikacji znieczulenia bez udziału komputera. Aplikatory znieczulenia komputerowego są znacznie mniejsze, a igła na ich końcu jest tak mała, że część pacjentów nawet jej nie zauważa.

W szczególnych przypadkach mamy także opcję zastosowania narkozy czyli znieczulenia ogólnego podczas usuwania zębów.

Często wykonuję ten zabieg z użyciem narkozy, ponieważ ta forma znieczulenia jest szczególnie przydatna podczas usuwania kilku zębów lub u Pacjentów z dentofobią. Pozwala ona na wykonanie skutecznego leczenia, podczas gdy pacjent jest  w stanie przypominającym sen. Dzięki temu podczas całego zabiegu nic nie czuje, ani nie odczuwa stresu. Sedacja stosowana podczas zabiegów stomatologicznych jest bezpieczna i przewidywalna, jednocześnie umożliwia leczenie tym pacjentom, którzy bez niej nie byliby w stanie usiąść na fotel stomatologiczny. 

Bezbolesne usuwanie zębów w klinice – co jeszcze jest ważne?

1. Sterylność

W przypadku zabiegów chirurgicznych bardzo ważne jest zachowanie sterylnych warunków ze względu na ingerencję w „żywą” tkankę.  Zwracam na to szczególną uwagę, aby zachować maksymalne bezpieczeństwo dla Ciebie. Wszystkie zabiegi chirurgiczne powinny być wykonane w oparciu o najwyższe możliwe standardy sterylności. Widok fartuchów, masek, chust itp. nie powinien więc Cię przerażać, wręcz przeciwnie, powinien Cię cieszyć. Widząc kątem oka przygotowania jak w sali operacyjnej, możesz mieć pewność, że jesteś w dobrych rękach. 

W przypadku zabiegów implantologicznych, często następujących natychmiast po usunięciu zęba, ważna jest również praca asystentek stomatologicznych na tak zwane “4 ręce”, gdzie jedna z nich pracuje z czystymi materiałami i narzędziami, które są w danym momencie używane, a druga odpowiada za podawanie nam dodatkowych narzędzi oraz materiałów.

2. Doświadczenie lekarza

To równie ważny warunek, jak wymienione powyżej znieczulenia i czystość w gabinecie. Paradoks jest taki, że często lekarz, który potrafi doskonale leczyć zęby, niekoniecznie dobrze je usunie. Ekstrakcje to również sztuka, która wymaga wprawy i kształcenia się w tym zakresie. Dlaczego to takie ważne? Bo od prawidłowego usunięcia zęba zależy w dużym stopniu poziom skomplikowania dalszych prac nad jego odbudową np. na implancie. 

Jak wygląda usunięcie zęba krok po kroku?

1. Na początek należy zgłosić się do dentysty na wizytę konsultacyjną. Podczas niej możesz przedstawić oczekiwania względem leczenia, które chcesz wykonać lub poinformować dlaczego chcesz usunąć ząb. Lekarz wykonuje badania, aby ocenić możliwości wykonania zabiegu oraz zaplanować kolejne kroki. 

Jest to ważne, aby nie doprowadzić do zaniedbań mających niekorzystny wpływ na Twoje zdrowie w przyszłości. 

2. Następnie przechodzimy do planowania zabiegu. Dowiadujesz się jak będzie wyglądać, ile trwać i kosztować. Dowiesz się również jak się do niego przygotować oraz do jakich zaleceń się stosować, aby proces gojenia przebiegał sprawnie. W naszym gabinecie zawsze przygotowujemy dla pacjenta kompleksowy plan leczenia. Często dzieje się to już podczas Twojej pierwszej wizyty.
   
3. Kolejnym krokiem jest wykonanie zabiegu chirurgicznego. Niezależnie od tego czy mamy usunąć pojedynczego zęba czy większą ilość, to z reguły odbywa się to podczas jednej wizyty. Zabiegi zawsze wykonywane są z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa oraz zapewnieniem Ci poczucia maksymalnego komfortu.
   
4. Następnie otrzymujesz wytyczne do jakich zaleceń się stosować, aby proces gojenia po usunięciu zęba przebiegał sprawnie.
   
5. Kolejny krok to indywidualna kwestia zależna od tego czy przewidziane jest przyszłe leczenie i jak ono ma wyglądać. Z reguły wskazane jest, aby uzupełnić powstałe braki w uzębieniu. Wyjątki zazwyczaj stanowi kwestia ósemek lub sytuacja, gdy warunki w jamie ustnej są bardziej złożone przez co z medycznej perspektywy uzupełnienie braków w uzębieniu nie jest konieczne lub wskazane. Ten krok zazwyczaj ustalamy z Tobą jeszcze przed rozpoczęciem leczenia chirurgicznego. Wszystko po to, abyś docelowo cieszył się zdrowym, pełnym i funkcjonalnym uśmiechem.
   

Jakie masz więc opcje po przeprowadzeniu ekstrakcji?

Najczęściej, po usunięciu zębów zalecane są działania mające na celu uzupełnienie braków. Brak obciążenia prowadzi do stopniowego zaniku kości, co jest bardzo niekorzystnym zjawiskiem, ponieważ powoduje pogorszenie rysów twarzy. Szybka reakcja na usunięcie zęba, pozwoli zapobiec tym zaburzeniom, utrzymując przy tym prawidłową estetykę twarzy.

Właśnie dlatego jeszcze przed usunięciem zębów, zawsze przedstawiamy pacjentowi plan leczenia, z propozycjami jakie możemy wykonać kroki, które pozwolą utrzymać lub przywrócić zdrowie w jamie ustnej. Najczęściej są to odpowiednie uzupełnienia protetyczne oparte na implantach. Mogą to być korony w przypadku pojedynczych braków, mosty kiedy występuje kilka braków koło siebie lub duże uzupełnienia różnego typu w przypadku bezzębia lub wielu brakujących zębów.

Na czym polega implantacja zęba?

Brak zęba nie jest naturalną sytuacją dla zdrowia jamy ustnej. Utrata nawet jednego zęba powoduje przemieszczanie się i pochylanie zębów sąsiadujących w stronę luki, za czym idzie utrata kości. Ona zaś może powodować utratę kolejnych zębów.

Dlatego kolejnym krokiem po usunięciu zęba powinno być wszczepienie implantu, aby zapobiec negatywnym konsekwencjom braku naturalnego korzenia. Jeśli tylko jest taka możliwość, warto w tej sytuacji wykonać zabieg jak najszybciej, czyli przeprowadzić tak zwaną implantacją natychmiastową. To zabieg pozwalający zachować pełnię zdrowia w jamie ustnej w płynny sposób.

Dlaczego warto zastosować implantację natychmiastową, czyli wszczepić implant zaraz po usunięciu korzenia zęba?

1. Po pierwsze przez wzgląd na przewidywalność efektów leczenia.

Badania przeprowadzone przez grupę ITI porównujące wyniki 2 metod leczenia: implantacji natychmiastowej oraz implantacji odroczonej pokazały, że efekty leczenia są praktycznie identyczne. Skoro mamy więc dowód na skuteczność tej metody, dlaczego jej nie stosować?

Tym bardziej, że bardzo często implant wszczepiony natychmiastowo po usunięciu zęba możemy od razu obciążyć koroną tymczasową. Pozwala to pacjentowi uniknąć noszenia ruchomej protezy tymczasowej. A to jest spełnieniem drugiego z oczekiwań.

2. Kolejny aspekt, to czas leczenia.

Przy standardowym podejściu i tzw. implantacji odroczonej, leczenie składa się z kilku etapów:

• najpierw usuwamy zęba
• czekamy 3-4 m-ce żeby zagoiło się dziąsło, w tym czasie najczęściej dochodzi do zaniku kości
• kolejnym etapem jest więc zabieg odbudowy kości
• na jej regenerację czekamy 4-9 m-cy w zależności od metody
• kolejny zabieg to wszczepienie implantu
• i znów czekamy 2-4 m-ce na jego integrację z kością
• następnie zakładamy śrubę gojącą
• czekamy 1 m-c
• i wreszcie po niejednokrotnie ponad roku od usunięcia zęba wykonujemy koronę zęba, czyli rozwiązujemy Twój problem z brakiem zęba

A jak to wygląda w przypadku implantacji natychmiastowej?

Na pierwszej wizycie wykonujemy większość czynności, tzn. usuwamy zęba, wszczepiamy implant, jeśli jest to konieczne to odbudowujemy kość oraz przeszczepiamy dziąsło i osadzamy koronę tymczasową, która maskuje od razu brak usuniętego zęba.

Po 2-4 m-cach po wygojeniu i ustabilizowaniu się poziomu kości oraz tkanek miękkich zamieniamy ząb tymczasowy na finalny wykonany z ceramiki

I to wszystko! Widzisz różnicę?

A co z kosztami leczenia? Które podejście jest bardziej ekonomiczne?

Oczywiście implantacja natychmiastowa.

Dzieje się tak z kilku powodów:

• implantacja natychmiastowa wymaga znacznie mniejszej ilości czasu spędzonego w gabinecie, a sam ten fakt sprawia, że jej cena jest niższa
  
• dodatkowo odbudowy kości wykonywane bezpośrednio po usunięciu zęba wymagają użycia mniejszej ilości różnego rodzaju materiałów i komponentów, co niesie za sobą kolejne oszczędności
  
• odbudowa kości po usunięciu zęba jest bardzo małym zabiegiem. Polega na wprowadzeniu specjalnego materiału w przestrzeń po usuniętym zębie. Nie wymaga używania dodatkowych membran, śrub, pinów tak jak to się dzieje przy standardowych, dużych odbudowach. Dzięki temu jest też praktycznie nieodczuwalna dla pacjenta po zabiegu.
  

Wracając do samego zabiegu usunięcia zęba, chciałbym jeszcze poruszyć szerzej kwestię tego co się dzieje po ekstrakcji, bo o to pacjenci bardzo często mnie pytają. Najzwyczajniej w świecie boją się bólu, który przyjdzie do nich parę godzin po zabiegu, kiedy znieczulenie przestanie działać.

Jak wyglądają pierwsze dni po zabiegu usunięcia zęba? 

W pierwszych dniach po zabiegu usunięcia zęba faktycznie możesz odczuwać lekki dyskomfort, ale nie jest to coś czego powinieneś się bać. Jest to bowiem naturalna reakcja organizmu na ingerencję w jego tkanki. Nowoczesna stomatologia zadbała jednak o takie przygotowanie pacjenta do zabiegów, aby okres rekonwalescencji przebiegał łagodnie i bez komplikacji nawet w przypadku trudnych ekstrakcji. Więcej na ten temat opisuję w tekście poświęconym zaleceniom przed i po zabiegowym. Tutaj opiszę to tylko w dużym skrócie.

Zawsze rekomenduję przede wszystkim stosowanie zimnych okładów w miejscach po zabiegowych, które pomogą zmniejszyć mogącą się pojawić opuchliznę. Po zabiegu zawsze warto mieć przy sobie odpowiedni zestaw tabletek przeciwbólowych, które należy zastosować wg zaleceń, aby uniknąć bólu.

W pierwszych dniach po zabiegu zalecam także unikać intensywnego płukania jamy ustnej czy gwałtownych ruchów. Tak więc żaden większy wysiłek fizyczny po usunięciu zęba nie jest wskazany.

Ponadto warto również wiedzieć, że:

• niewielkie krwawienie w pierwszych dniach po usunięciu zęba jest czymś normalnym i jeśli nie jest intensywne i częste, to nie jest żadnym powodem do obaw,
  
• w pierwszych dniach po zabiegu lepiej unikać spania po stronie, gdzie były usuwane zęby,
  
• wskazane jest ograniczenie spożywania gorących pokarmów w pierwszych dniach po ekstrakcji,
  
• najlepiej przez pierwszy tydzień po zabiegu unikać spożywania alkoholu oraz palenia papierosów,
  
• w pierwszych kilkunastu godzinach po usunięciu zęba, higieny jamy ustnej należy dokonywać bez pasty i unikać miejsca gdzie został wykonany zabieg. Ponadto, w pierwszych tygodniach lepiej używać szczoteczki z miękkim włosiem.
  

Zdarzają się jednak sytuacje, przy których warto zgłosić się do dentysty. Jest to wystąpienie bólu utrzymującego się po zabiegu lub przedłużające się przez kilka dni krwawienie. Jeśli pojawią się objawy takie jak gorączka czy bardzo złe samopoczucie, również zaleca się konsultację ze stomatologiem wykonującym zabieg.

Na koniec chciałbym poruszyć temat zabiegu, który budzi największy lęk wśród Pacjentów. Jest to usuwanie tak zwanych “zębów mądrości”, czyli ósemek.

Chociaż ósemki znajdują się dość głęboko w jamie ustnej, to przeprowadzenie zabiegu ich usunięcia również może odbyć się w komfortowych dla Ciebie warunkach. Taki zabieg przeprowadzany jest zawsze w znieczuleniu miejscowym i właściwie niczym nie różni się dla Ciebie od usuwania innego zęba. Nie ma się więc czego bać.

Czy należy przeprowadzić usuwanie ósemek?

Zasadniczo nie ma takiej konieczności jeśli ósemki nie dają o sobie znać i nie odczuwasz przez nie żadnego dyskomfortu. Niemniej jednak zęby mądrości wymagają szczególnego zadbania o nie, ponieważ z racji położenia w jamie ustnej ich higiena jest utrudniona, co może prowadzić do próchnicy. Dobrze także zgłosić się do stomatologa, aby sprawdził czy usunięcie ósemek jest wskazane nawet jeśli Ty nie widzisz powodu do obaw. Jeśli bowiem mają one ubytki lub nie wyrastają prawidłowo, to mogą np. obciążać sąsiadujący ząb, i w takim przypadku ich usunięcie może być wskazane. 

Jako ciekawostkę podam fakt, że na skutek ewolucji ósemki powoli zanikają i za kilka pokoleń prawdopodobnie ludziom nie będą już wyrastać zęby mądrości. Wynika to z faktu, że obecnie spożywamy produkty, które nie wymagają posiadania aż 32 zębów, jak miało to miejsce kilkaset lat temu kiedy częściej zdarzało się ludziom jeść surowe czy twarde produkty, których dokładne pogryzienie było większym wyzwaniem. Możliwe więc, że za jakiś czas nie będzie dylematu z usuwaniem ósemek. 

Kolejny złożony temat to usuwanie zęba zatrzymanego

To ząb, który z anatomicznego punktu widzenia jest prawidłowy, ale z jakiegoś powodu utknął w szczęce lub żuchwie przez co nie spełnia swojego zadania. Najczęściej ta sytuacja dotyczy “ósemek” i jest spowodowana brakiem przestrzeni, aby mógł wyrosnąć w naturalny sposób. Wtedy też trudniejsze będzie dla Ciebie zauważenie, że masz zatrzymany ząb i niejednokrotnie okazuje się to dopiero podczas wizyty u dentysty, która niestety często jest spowodowana bólem.

Ząb może być zatrzymany częściowo lub całkowicie, jednak niezależne od tego z reguły wskazane jest jego usunięcie. Wynika to z zagrożeń jakie może tworzyć dla sąsiadujących zębów. Napierając na nie, może doprowadzać do ich stłoczenia. To z kolei powoduje nie tylko dyskomfort, ale też między innymi przyczynia się do powstania wad zgryzu przez nienaturalne przesuwanie się zębów. Jego usunięcie może zapobiec tym powikłaniom i warto je przeprowadzić, ponieważ ząb zatrzymany nie ma żadnego korzystnego wpływu na funkcjonalność oraz estetykę Twojego uśmiechu, a może być przyczyną problemów. Chirurgiczne usuwanie zębów zatrzymanych chroni przed stanem zapalnym.

Przeciwwskazania do przeprowadzania usunięcia zęba

Tak jak to ma miejsce w przypadku wszystkich zabiegów chirurgicznych, tak i w przypadku usuwania zębów mogą wystąpić przeciwwskazania. Uspokajam jednak, że zazwyczaj wymagają one tylko wcześniejszego poinformowania o tym lekarza, ponieważ mogą uniemożliwiać na przykład użycie narkozy jako środka znieczulającego. Najczęstszymi sytuacjami, które mogą być przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu są choroby układu krwionośnego, serca, tarczycy, wątroby czy układu odpornościowego. Inne choroby, które bezwzględnie należy zgłosić przed wykonaniem leczenia to cukrzyca czy nadciśnienie. Choroby te jednak zwykle nie wykluczają możliwości wykonania zabiegu ekstrakcji, a jedynie wydłużają okres przygotowania do zabiegu i wymagają konsultacji z lekarzem prowadzącym.

Mogą wystąpić również tymczasowe przeciwwskazania takie jak anemia, opryszczka, ciąża czy miesiączka. W takich przypadkach z reguły warto odłożyć zabieg w czasie.

Podsumowując

• Pamiętaj, że zabiegi chirurgicznie nie są obecnie czymś co powinno budzić lęk.
  
• Usunięcie zęba może być bezbolesne, dzięki przeprowadzeniu w znieczuleniu miejscowym lub pod narkozą w obecności anestezjologa.
  
• Zaplanuj odbudowę usuwanego zęba jeszcze przed zabiegiem ekstrakcji, dzięki czemu zachowasz zdrowie w jamie ustnej na dłużej.
  

Jeśli chciałbyś się dowiedzieć więcej na temat możliwości, które daje nam współczesna stomatologia oraz implantologia skontaktuj się z naszym Opiekunem Pacjenta. Numer telefonu oraz formularz  znajdziesz w zakładce “Kontakt”.

Wojciech Fąferko

Lekarz implantolog

Lekarz stomatolog z prawie 20-letnim doświadczeniem, założyciel i dyrektor medyczny sieci gabinetów skupiających się na leczeniu implantologicznym. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej. Odbył staż podyplomowy, m.in. na Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem z europejskim tytułem implantologa oraz student Master in Oral Implantology. Ukończył dwuletnie studia podyplomowych na New York College of Dentistry oraz na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech z tytułem Master of Prosthodontics.

 wojtek@faferko.pl  https://implantystomatologiczne.pl/o-lekarzu/