Dentofobia – paniczny lęk przed dentystą. Diagnostyka, objawy i leczenie

Strach, paniczny lęk, złe skojarzenia na podstawie samego zapachu czy dźwięku. To emocje bardzo często towarzyszące pacjentom z dentofobią, które odczuwają przed przekroczeniem progu gabinetu stomatologicznego. Ważne, aby mieć świadomość, że dentofobia to choroba, którą można leczyć i wygrać. Wielu lekarzy stomatologów dostrzega ten problem i każdy z nich stara się pomagać pacjentom na swój sposób i w miarę dostępnych możliwości. Ja w 2009 roku postanowiłem pójść krok dalej i rozpocząłem szersze działania. Zapoczątkowałem akcję o profilu edukacyjno-informacyjnym, która odbywała się pod hasłem “STOP DENTOFOBII”. Kampania miała na celu budować świadomość społeczną oraz pomóc osobom borykającym się z tą chorobą w jej leczeniu i pokonaniu.

Czym jest dentofobia, jak się objawia i jakie są przyczyny dentofobii?

Dentofobia to nic innego jak strach, który jest tak duży, że często wygrywa z bólem, dyskomfortem czy poczuciem wstydu. Osoby cierpiące na tą dolegliwość są w stanie latami nie jeść ulubionych potraw, aby tylko unikać wizyty u dentysty.

Badania pokazują, że z dentofobią boryka się blisko 50% Polaków. Jest to więc jeden z największych społecznych lęków. Najczęściej wynikający z negatywnych skojarzeń związanych z wizytą u dentysty w młodym wieku lub wizytą spowodowaną bólem zęba, która wywołała negatywne skojarzenia lub konsekwencje. Dzięki mojej wieloletniej praktyce wiem jednak, że nawet pacjenci odczuwający paniczny strach przed wizytą u dentysty mogą podjąć leczenie stomatologiczne, które przywróci na ich twarzy piękny i zdrowy uśmiech. Jest to możliwe głównie dzięki rozwojowi stomatologii, stosowanym obecnie nowoczesnym rozwiązaniom oraz odpowiedniemu podejściu do pacjenta z dentofobią. Ja i mój zespół od wielu lat robimy wszystko, żeby Twoje leczenie było jak najbardziej komfortowe.

Jeśli panicznie obawiasz się wizyty u dentysty to najlepszym rozwiązaniem może okazać się znieczulenie ogólne, czyli narkoza. Narkoza to stan przypominający sen, dzięki któremu podczas zabiegu nie odczuwasz żadnego bólu ani nie jesteś świadomy na tyle, żeby odczuwać jakikolwiek strach. Podczas zabiegu może zostać wykonane nawet kompleksowe leczenie. Dzięki takiemu postępowaniu można ograniczyć liczbę wizyt w gabinecie stomatologicznym do całkowitego minimum.

Bardzo istotne jest to, że leczenie pod narkozą zawsze wykonywane jest z czynnym udziałem anestezjologa, który czuwa nad bezpieczeństwem pacjenta w trakcie przeprowadzenia wszystkich zabiegów. Wpływ na bezpieczeństwo pacjenta ma również fakt, że na wizycie konsultacyjnej poprzedzającej leczenie, specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad lekarski, który służy ocenie tego, czy leczenie pod narkozą jest możliwe do wykonania i nie będzie się wiązało z niepotrzebnym ryzykiem. Zasadniczo jednak nie ma do tego wielu przeciwwskazań.

Narkoza okazała się lekiem na całe zło dla setek moich pacjentów. W niektórych przypadkach część leków podajemy już w poczekalni, gdy przekroczenie progu gabinetu okazuje się zbyt dużym wyzwaniem. Najczęściej – po udanym zabiegu i braku bólu – pacjenci decydują się na kolejne wizyty bez narkozy, bowiem zaczynają ufać, że są w rękach odpowiedniego specjalisty.

Gaz rozweselający

Pacjentom, którzy z różnych względów, np. zdrowotnych czy innych, wynikających z indywidualnych preferencji, nie chcą być wprowadzani w stan pełnej narkozy, ale zależy im na tym, aby czuć się na fotelu bardziej swobodnie, możemy zaproponować tzw. gaz rozweselający, który jest podawany za pomocą specjalistycznego urządzenia.Gaz rozweselający to potoczna nazwa podtlenku azotu, który w mieszaninie z tlenem używany jest do tzw. sedacji wziewnej. To rodzaj znieczulenia, które stosowane jest w celu zniesienia silnego lęku przed wizytą i zabiegiem stomatologicznym zarówno wśród dorosłych, jak i u dzieci. Osoby będące pod wpływem gazu są rozluźnione, zadowolone, a czasami nawet mają ciekawe wizje, co wpływa bardzo korzystnie na poczucie komfortu podczas zabiegu.

Bardzo ważne jest to, że gaz ten nie kumuluje się w organizmie i wydalany jest w niezmienionej formie oraz nie wywołuje uzależnienia. Poleca się go pacjentom, którzy odczuwają bardzo silną fobię przed odbyciem wizyty na fotelu dentystycznym.

W jaki sposób stosuje się gaz rozweselający?

Sedacja wziewna w bezpieczny i całkowicie odwracalny sposób sprawia, że obniżana jest aktywność układu nerwowego, jednak podtlenek azotu nie wyłącza świadomości. Dzięki takim właściwościom zapewnia efekt rozluźnienia bez zniesienia odruchów bezwarunkowych. Zachowujesz pełną świadomość oraz możliwość swobodnego oddychania czy przełykania. Podczas całego zabiegu możesz komunikować się z lekarzem przeprowadzającym zabieg. Odczuwasz błogi stan, jesteś zrelaksowany i odprężony. Po zakończonym zabiegu przez kilka minut oddychasz czystym tlenem, a następnie możesz normalnie funkcjonować. Nie zalecamy jednak prowadzenia pojazdów po zabiegu wykonanym z użyciem gazu rozweselającego.

Znieczulenie komputerowe

Rozwiązaniem powszechnie już stosowanym, które zdecydowanie zmieniło oblicze wizyt na fotelu dentystycznym jest znieczulenie komputerowe. Są różne rodzaje tego typu znieczuleń, my korzystamy z bardzo popularnego obecnie. To bardzo ceniona przez pacjentów forma znieczulenia, ponieważ na żadnym etapie leczenia nie odczuwasz bólu. W przypadku klasycznych znieczuleń, nieprzyjemny może być moment ukłucia igły podczas aplikowania środka znieczulającego. Przy użyciu znieczulenia komputerowego uczucie bólu jest zredukowane. Znieczulenie jest podawane za pomocą specjalnego narzędzia, kształtem przypominającego długopis. Ilość aplikowanego znieczulenia jest kontrolowana przez komputer, dzięki czemu można podać go dokładnie tyle, ile jest konieczne i z odpowiednią prędkością. Dzięki temu, po wykonanym zabiegu nie będziesz odczuwać nieprzyjemnego uczucia rozpierania tkanek, które zdarza się w przypadku leczenia z użyciem dawnych form znieczulenia. Dzięki znieczuleniu komputerowemu szczególnie młodzi pacjenci mają szansę rozpocząć swoją przygodę z dentystą w zupełnie innym standardzie, niż wspominają ich rodzice, dzięki czemu nie mają przykrych doświadczeń i mogą oswoić lęk. Jest ono również doskonałym rozwiązaniem dla tych, którzy panicznie boją się igły, bo tzw. “różdżka” niczym nie przypomina dawnej strzykawki, która wywołuje niejednokrotnie negatywne skojarzenia.

Jaka jest rola Opiekuna Pacjenta w zmniejszaniu strachu przed dentystą?

Kolejną rewolucją w jakości obsługi pacjenta jest wprowadzenie w przestrzeń gabinetu nowego standardu opieki jaki oferuje Opiekun Pacjenta. Z moich doświadczeń wynika, że strach u pacjenta pojawia się już w momencie przekroczenia progu gabinetu. Z tego względu już na tym etapie warto podjąć działania, które pomogą pacjentowi przywrócić komfort w trakcie wizyty. Nieoceniona jest tutaj rola Opiekuna Pacjenta. To swego rodzaju koordynator leczenia, który dba o kwestie administracyjne czy związane z leczeniem, ale również (a dla wielu przede wszystkim) jest dla pacjenta wsparciem mentalnym przed i w trakcie trwania całego zabiegu. Dobrego Opiekuna Pacjenta cechuje głównie wysoki stopień inteligencji emocjonalnej, empatia, cierpliwość, a także umiejętność słuchania. W jego towarzystwie nawet w gabinecie będziesz czuł się dobrze, pomimo że cierpisz na dentofobię. Ponadto będziesz mieć świadomość, że ktoś dokładnie rozumie Twój problem i nie ocenia Cię. Opiekun Pacjenta towarzyszy Ci podczas całej ścieżki leczenia i jeśli na jakimkolwiek etapie pojawią się u Ciebie obawy, to możesz liczyć na jego wsparcie. Pacjenci, którzy podjęli leczenie we współpracy z Opiekunem zgodnie twierdzą, że dzięki temu ich droga do uśmiechu była zdecydowanie prostsza.

Panic button w gabinecie stomatologicznym – pomaga zwalczyć lęk w czasie wizyty

Wśród drobnych elementów, mających ogromny wpływ na samopoczucie pacjenta z dentofobią siedzącego na fotelu w gabinecie dentystycznym, można wymienić również tzw. Panic button. To specjalny guzik, który wyłącza wszystkie urządzenia, w efekcie czego zatrzymuje wszelkie prace wykonywane w jamie ustnej. Sama świadomość trzymania w ręku Panic buttona dla wielu pacjentów jest wystarczajaca, aby zaufać lekarzowi i pokonać kłopotliwy lęk przed otwarciem ust. Trzymając guzik pacjent czeka na ból, który nie następuje i jest tak na tym skupiony, że sam nie wie kiedy zabieg się skończył.

Skuteczność zastosowania Panic buttona wynika również z komfortu, jakie oferuje pacjentowi zachowanie pełnej kontroli nad przebiegiem leczenia.

Równie duży wpływ na globalną walkę z dentofobią ma indywidualne podejście do pacjenta. Nie tylko Opiekun Pacjenta, ale cały zespół w gabinecie powinien podchodzić do Pacjentów z dentofobią z wyjątkową starannością. Szczególnie dotyczy to stomatologa. Jako pacjent powinieneś mieć pewność, że trafiasz w dobre ręce. Ważne jest, aby zaufać dentyście od pierwszej wizyty. Tutaj kluczowe jest przede wszystkim zrozumienie obaw pacjenta oraz cierpliwe wytłumaczenie jak może wyglądać leczenie, a także pokazanie, że dla mnie, jako lekarza, Twój przypadek jest czymś naturalnym i możesz poczuć się bezpiecznie oraz komfortowo. Zauważyłem, że dla pacjentów bardzo ważne jest również to, aby móc swobodnie zadawać wszystkie pytania bez oceniania. Jako stomatolog doskonale zdaję sobie sprawę jakie to ważne. Dlatego uważam, że każdemu pacjentowi należy cierpliwie wyjaśnić wszystkie zagadnienia, bo zapewnia to komfort podczas całego leczenia.

Nie wszystko opiera się jednak tylko na lekarzu, ponieważ istotną rolę pełni cały personel pracujący w gabinecie. Ważne jest, aby rejestratorka witająca pacjenta podczas pierwszej wizyty była kompetentna, uśmiechnięta i sprawiła, że poczuje się on swobodnie. Propozycja przygotowania kawy lub pytanie o samopoczucie są niezwykle ważne. Asystentka stomatologiczna czy technik RTG również powinni być życzliwi, cierpliwi oraz na każdym etapie służyć pomocą. To ma kolosalne znaczenie dla Twojego samopoczucia i późniejszych wspomnień z wizyty. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że taki poziom obsługi i kontaktu z pacjentem przekona Cię do odbywania regularnych wizyt kontrolnych, które pozwolą uniknąć zaniedbań stanu jamy ustnej.

Nowoczesna stomatologia XXI wieku – leczenie pacjentów z dentofobią

Warto zwrócić również uwagę na fakt poruszany na tej stronie wielokrotnie, który bezapelacyjnie należy zachować w pamięci. Dziś stomatologia wygląda zupełnie inaczej! Nowoczesne technologie, metody znieczulania, rozwiązania cyfrowe i ogólne podejście do pacjenta znacząco różnią się od tych, które znamy sprzed 20-30 lat. Obecnie stosowane rozwiązania gwarantują komfort, a wiedza i umiejętności stomatologów sprawiają, że w gabinecie naprawdę możesz poczuć się w pełni swobodnie i bezpiecznie.

Nie zastanawiaj się, umów się na pierwszą niezobowiązującą wizytę, na której przekonasz się o tym, o czym tutaj napisałem oraz dowiesz jak może wyglądać Twoje leczenie. Na tej podstawie będziesz mógł/mogła podjąć świadomą decyzję i – jeśli zdecydujesz się wyruszyć ze mną we wspólną podróż – wykonać kolejny krok na drodze do wymarzonego uśmiechu i zdrowia jamy ustnej.

Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej i uzyskać bardziej szczegółowe informacje na temat możliwości Twojego leczenia i najlepszych dla Ciebie rozwiązań, umów się na bezpłatną rozmowę z naszym Opiekunem Pacjenta.

Wojciech Fąferko

Lekarz implantolog

Lekarz stomatolog z prawie 20-letnim doświadczeniem, założyciel i dyrektor medyczny sieci gabinetów skupiających się na leczeniu implantologicznym. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej. Odbył staż podyplomowy, m.in. na Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem z europejskim tytułem implantologa oraz student Master in Oral Implantology. Ukończył dwuletnie studia podyplomowych na New York College of Dentistry oraz na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech z tytułem Master of Prosthodontics.

 wojtek@faferko.pl  https://implantystomatologiczne.pl/o-lekarzu/