Sanacja jamy ustnej – co to jest i kiedy ją wykonujemy?

Czy usłyszałeś kiedyś od lekarza kwalifikującego Cię na nie stomatologiczny zabieg chirurgiczny, że musisz dokonać sanacji jamy ustnej?

Czy stany zapalne w jamie ustnej są szkodliwe dla całego organizmu?

Jak zdiagnozować problemy i przeprowadzić sanację, aby była skuteczna?

Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule

Termin “sanacja” oznacza uzdrowienie. W przypadku jamy ustnej możemy tego dokonać usuwając zmiany zapalne oraz bakteryjne znajdujące się w jej obrębie.

Dlaczego wyleczenie ognisk zapalnych w jamie ustnej jest takie ważne?

Zmiany znajdujące się w jamie ustnej są tzw. pierwotnymi ogniskami zapalnymi. Wywołują one i podtrzymują zmiany chorobowe w narządach odległych, które zwane są ogniskami wtórnymi.

Do ognisk pierwotnych należą m.in. martwe, nie leczone kanałowo zęby, zęby z nieprawidłowo przeprowadzonym leczeniem kanałowym, zęby z torbielami, a także z dużymi stanami zapalnymi wokół nich, czyli objęte tzw. paradontozą.

Zakażenia zlokalizowane w tych okolicach mogą się rozprzestrzeniać na tkanki okoliczne, a także poprzez układ krwionośny oraz limfatyczny na odległe narządy.

Sanacja jamy ustnej – jakich chorób możesz uniknąć?

Najważniejsze jednostki chorobowe, które mogą mieć związek z zębopochodnymi ogniskami pierwotnymi to:

• zapalenie wsierdzia lub mięśnia sercowego
  
• choroba wieńcowa
  
• zawał serca
  
• udar mózgu
  
• zapalenie płuc
  
• przewlekła obturacyjna choroba płuc
  
• osteoporoza
  
• reumatoidalne zapalenie stawów
  
• zakrzepica
  
• zapalenie nerek
  
• ropień mózgu
  
• choroby narządu wzroku
  
• choroby skóry, np. rumień oraz alergiczne zapalenie skóry
  

Należy również pamiętać, aby wyeliminować ogniska pierwotne przed rozpoczęciem leczenia immunosupresyjnego oraz przed planowaną ciążą.

Sanacja względna i bezwględna – na czym polega zabieg

Rozróżniamy 2 typy sanacji:

1. Sanację bezwzględną, czyli radykalne usunięcie wszystkich ognisk zapalnych w jamie ustnej u pacjentów ze schorzeniami odogniskowymi lub podejrzeniem o nie

oraz

2. Sanację względną, wykonywaną u pacjentów ogólnie zdrowych, bez schorzeń odogniskowych.
   

Jak w praktyce wygląda kompleksowy zabieg sanacji zębów?

Przede wszystkim musisz umówić się na konsultację do gabinetu, który potrafi diagnozować ogniska zapalne.

Czy jest to trudne? Wg mnie nie. Potrzebne są jednak do tego umiejętności zespołu lekarzy oraz odpowiedni sprzęt.

Gdy pierwszorazowy pacjent trafia do mnie, zawsze zaczynamy od wykonania tomografii komputerowej. Jest to badanie rentgenowskie, które pokazuje nam tkanki pacjenta w trójwymiarze. Pozwala ono wyłapać problemy, które nie są możliwe do zaobserwowania np. na zdjęciu panoramicznym. Klatka po klatce oglądam każdego zęba, kości oraz struktury w obrębie twarzoczaszki, aby zdiagnozować już obecne lub potencjalne problemy.

Na co szczególnie zwracam uwagę?

1. Obserwuję zęby leczone kanałowo.
   
2. Szukam zmian w kości wokół zębów
   
3. Analizuję, czy doszło w jakichś miejscach do zaników kości, co może wskazywać na pierwsze objawy paradontozy, przeciążenia lub inne stany zapalne
   

A czy wiecie co to dokładnie jest leczenie kanałowe?

Inna jego nazwa to leczenie endodontyczne. Jest to proces, w którym uszkodzona lub zainfekowana miazga zęba jest usuwana, a kanał korzeniowy jest oczyszczany i wypełniany specjalnymi środkami. Ta metoda pozwala zachować naturalny ząb, co jest jej główną zaletą.

Jednak, czy zawsze jest to najlepsze rozwiązanie? Przyjrzymy się temu bliżej.

Przede wszystkim kluczowe jest, aby leczenie kanałowe przeprowadził lekarz endodonta, który jest specjalistą w tej dziedzinie, kształci się tylko w tym kierunku i który się tym pasjonuje. Dodatkowo niezbędne jest, aby leczenie kanałowe było przeprowadzone przy użyciu mikroskopu, ponieważ tylko w tak dużym przybliżeniu lekarz może je wykonać precyzyjnie, usuwając skutecznie wszystkie bakterie, a co najważniejsze, nie popełniając przy tym żadnego błędu, np. perforacji korzenia. Struktury zęba są tak małe, że niemożliwe jest dostrzeżenie wszystkiego gołym okiem.

Ponadto, jeśli zostanie usunięta spora część tkanek zęba, aby go wzmocnić i aby leczenie kanałowe było trwałe, wskazane jest zabezpieczenie go dodatkową odbudową w postaci np. korony porcelanowej.

Jeśli ząb zostanie źle przeleczony kanałowo, może się to wiązać z szeregiem powikłań i w konsekwencji prowadzić do innych zabiegów, a w ostateczności nawet do jego usunięcia.

Przykłady powikłań, które mogą wynikać ze źle przeleczonych kanałowo zębów to infekcje i ropnie, ból i dyskomfort, uszkodzenia, np. odłamanie jednej ze ścianek, a także rozprzestrzenianie się na infekcji sąsiednie zęby i tkanki, powodujące dalsze komplikacje.

W skrajnych przypadkach nieprawidłowe leczenie kanałowe może doprowadzić do konieczności usunięcia zęba.

Nieprawidłowo przeprowadzone leczenie kanałowe jest również najczęstszą przyczyną stanów zapalnych w jamie ustnej, których chcemy unikać.

Zagrożenia są jak widać dość poważne, dlatego wielu osobom może się w tym momencie nasunąć pytanie: Czy nieprawidłowo wykonane leczenie kanałowe można naprawić?

Jeśli ząb zostanie źle przeleczony, istnieje możliwość ponownego leczenia kanałowego lub wykonanie dodatkowych zabiegów z zakresu mikrochirurgii korzeniowej, np. resekcji korzenia, czyli wycięcia skrawka zniszczonego korzenia i zabezpieczenia go odpowiednim materiałem.

Co jednak zrobić kiedy takie powtórne leczenie również się nie powiedzie? Wtedy zostaje już tylko usunięcie zęba.

Jakie są wskazania do usunięcia zęba u pacjenta?

Uznaje się, że ząb nie nadaje się do ratowania w przypadku:

• Zaawansowanego zniszczenia zęba, uniemożliwiającego jego odbudowę.
• Głębokiego zakażenia, które nie reaguje na leczenie endodontyczne.
• Poważnego osłabienia struktury zęba, co zwiększa ryzyko złamania.

A co, jeśli nie zrobimy nic? Są osoby, które mogą uznać, że poczekają aż ząb sam wypadnie. Oczywiście nie zalecam takiego podejścia. 

Pozostawienie zęba z zapaleniem może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

• Rozprzestrzenianie się infekcji na inne obszary jamy ustnej 
• Powstawanie ropni i rozległych stanów zapalnych.
• Ryzyko przenikania bakterii do całego ciała

Podsumowując, pozostawiając chory ząb bez opieki, skazujemy nasz organizm na ciągłe cierpienie, nawet wtedy gdy sami tego bólu nie czujemy.

Co jeśli trzeba przeprowadzić ekstrakcję zęba?

Tak jak wcześniej wspomniałem, jeśli konieczne jest usunięcie zęba, ważne jest, aby ten brak uzupełnić. Jak? Najlepiej za pomocą implantu i jeśli tylko jest to możliwe w procedurze tzw. implantacji natychmiastowej. Czyli wszczepić implant podczas zabiegu usunięcia zęba.

Jest to ważne dlatego, że dzięki tej metodzie nie dopuszczamy do zaniku kości, a dodatkowo jest ona małoinwazyjna, ponieważ unikamy wielokrotnego naruszania tkanek miękkich otaczających implant.

I w ten sposób płynnie przechodzimy do tematu leczenia implantologicznego. Jak ono wygląda? Jakie niesie za sobą korzyści lub ryzyko?

Implanty stomatologiczne to małe, tytanowe lub cyrkonowe śrubki, które są wszczepiane w kości szczęki lub żuchwy, zastępując korzenie utraconych zębów. Na implantach osadza się zęby w postaci koron, mostów lub protez na nich stabilizowanych. Implanty są trwałym rozwiązaniem dla osób, które utraciły zęby własne, a dzięki nowoczesnym technologiom i materiałom, odbudowy na nich oparte wyglądem przypominają naturalne zęby. Co ważne implanty są w pełni biokompatybilne z organizmem.

Tak jak w przypadku leczenia kanałowego, aby leczenie implantologiczne było skuteczne, ważne jest, aby wykonał je specjalista, doświadczony w tym zakresie, a samo leczenie zostało wykonane zgodnie z aktualną światową wiedzą.

Warto wykonać sanację jamy ustnej odpowiednio wcześnie

Bardzo ważną kwestią dla naszego ogólnego dobrego stanu zdrowia jest zdrowie w jamie ustnej. Wszelkie stany zapalne, zarówno te widoczne dla Ciebie, jak i ukryte głęboko w kościach należy bezwzględnie eliminować.

Aby je wyeliminować, najpierw trzeba je zdiagnozować, dlatego tak ważne są regularne przeglądy stomatologiczne. 

Pamiętaj również, że im szybciej się zdecydujesz na podjęcie leczenia, tym szybciej poprawisz stan zdrowia całego Twojego organizmu!

Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat diagnostyki oraz eliminowania stanów zapalnych w jamie ustnej umów się na rozmowę z Opiekunem Pacjenta lub na konsultację z lekarzem w gabinecie. Wszystkie szczegóły znajdziesz na stronie internetowej www.implantystomatologiczne.pl

Wojciech Fąferko

Lekarz implantolog

Lekarz stomatolog z prawie 20-letnim doświadczeniem, założyciel i dyrektor medyczny sieci gabinetów skupiających się na leczeniu implantologicznym. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej. Odbył staż podyplomowy, m.in. na Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem z europejskim tytułem implantologa oraz student Master in Oral Implantology. Ukończył dwuletnie studia podyplomowych na New York College of Dentistry oraz na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech z tytułem Master of Prosthodontics.

 wojtek@faferko.pl  https://implantystomatologiczne.pl/o-lekarzu/