Według danych GUS z 2018 roku coraz więcej osób w Polsce osiąga wiek starszy, co skutkuje rosnącym odsetkiem bezzębnych pacjentów w wieku 65-74 lat, który wynosi około 46%. Ta duża grupa ludzi codziennie boryka się z trudnościami w jedzeniu, mówieniu i uśmiechaniu się, a także bezzębie może również prowadzić do zniekształcenia rysów twarzy. Na tej stronie dowiesz się więcej o rozwiązaniach, które pozwalają przywrócić pełną funkcjonalność – mowa tutaj o pełnołukowych zdejmowalnych i stałych rozwiązaniach protetycznych.
Z tego wpisu dowiesz się:
- Jakie są różnice pomiędzy pełnołukowymi rekonstrukcjami stałymi a zdejmowalnymi?
- Jakie są zalety i wady obu sposobów rekonstrukcji bezzębia?
- Dla kogo i w jakich przypadkach jest wskazane zastosowanie tego typu rozwiązań?
Problem bezzębia w Polsce
Co niejednokrotnie zaznaczam, problem bezzębia w Polsce jest bardzo duży, a w szczególności dotyczy osób w podeszłym wieku. Jest też bardzo poważny, ponieważ nie pozwala tym osobom normalnie funkcjonować. Braki zębowe sprawiają, że nie tylko tracimy nasz uśmiech, ale także możliwość jedzenia wielu pokarmów, a co się z tym wiąże, zaczynają się dolegliwości żołądkowe, wynikające z niewłaściwego rozdrobnienia spożywanych potraw. Co więcej, z czasem zmieniają się również rysy twarzy. To właśnie ilość i znaczenie tych wszystkich konsekwencji były moim motorem napędowym do zdobywania wiedzy na temat rekonstrukcji bezzębia.
Jednak z brakami zębowymi można walczyć! Główne metody rekonstrukcji uzębienia
Nowoczesna stomatologia oferuje wiele skutecznych metod walki z bezzębiem. W mojej praktyce codziennie, spotykając się z pacjentami i opracowując plany leczenia, dokonuję decyzji na temat sposobu rekonstrukcji bezzębia i zapewnieniam pacjentowi możliwości normalnego jedzenia, żucia, mówienia oraz uśmiechania się.
Pacjenci mają do dyspozycji 4 główne rozwiązania, do których należą:
- proteza całkowita osiadająca,
- proteza typu Overdenture,
- pełnołukowe zdejmowalne uzupełnienie protetyczne,
- pełnołukowe stałe uzupełnienie protetyczne.
Obszerne informacje na temat 2 pierwszych sposobów znajdziesz w dedykowanym każdemu z nich wpisie na moim blogu.
W dalszych częściach tego artykułu skupię się na omówieniu rozwiązania w postaci pełnołukowych zdejmowalnych i stałych uzupełnień protetycznych, ale jednocześnie – słowem wstępu – postaram się przybliżyć pojęcia dwóch pierwszych metod.
Krótkie przypomnienie – czym jest proteza całkowita?
W świecie nowoczesnej stomatologii dostępnych jest wiele rodzajów protez, których zadaniem jest uzupełnianie ubytków. Całkowite protezy są rozwiązaniem najprostszym, ekonomicznym, jeżeli mówimy o uzupełnianiu rozległych braków zębowych. To po prostu kawałki plastiku, które zastępują brakujące uzębienie pacjenta. Odpowiednio dobrana proteza może poprawić zdrowie i estetykę uśmiechu pacjenta, jednak jest to rozwiązanie wyjmowane. Oznacza to, że umieszcza się je w jamie ustnej na dziąsłach za pomocą specjalnych kremów mocujących i zdejmuje na noc oraz do czyszczenia. Najpowszechniej stosowane ruchome protezy imitujące naturalne uzębienie to protezy akrylowe.
Ich największą wadą jest niewystarczająca stabilizacja w ustach, a co za tym idzie jej ruchomość podczas spożywania posiłków, rozmowy oraz uśmiechania się. Często problemy te przeradzają się w utratę pewności siebie oraz wstyd pacjenta przed spotkaniem lub wspólnym posiłkiem w gronie rodziny czy ze znajomymi. Niestety, to tylko jedne z wielu problemów użytkowania protezy ruchomej.
Co to są protezy stabilizowane na implantach, czyli tzw. protezy Overdenture?
Alternatywą rozwiązującą wady tradycyjnej protezy są protezy stabilizowane na implantach, czyli rekonstrukcja implantoprotetyczna. Pacjentom nieposiadającym swoich naturalnych zębów po wszczepieniu implantów tworzy się indywidualną, wygodną i naturalnie wyglądającą protezę przymocowaną tak, aby eliminować przesuwanie i wypadanie. To tzw. protezy typu Overdenture. To według mnie najprostsze rozwiązanie problemu bezzębia przy użyciu implantów. Jest również rozwiązaniem najbardziej przystępnym cenowo.
Więcej informacji na temat tego rodzaju uzupełnień znajdziesz w artykule poświęconym protezom typu Overdenture.
Leczenie bezzębia – rekonstrukcje pełnołukowe zdejmowalne i stałe
Niezwykle interesującą alternatywną dla pacjentów najbardziej wymagających, którzy koszty leczenia traktują drugorzędnie, jest ostatnia grupa rozwiązań, a więc pełnołukowe protezy zdejmowalne i stałe. Do ich wykonania używa się innych materiałów niż do protez typu Overdenture i są bardziej czasochłonne w wykonaniu zarówno dla lekarza, jak i technika dentystycznego. Co za tym idzie, ich cena również jest znacznie wyższa.
Wielu pacjentów oraz klinicystów uważa prace stałe pełnołukowe, czyli niewyciągane zęby osadzone na implantach za najlepsze możliwe rozwiązanie. Rzeczywiście, jeśli mamy idealne warunki w jamie ustnej, to może tak być. Zębów mocowanych na stałe nie musimy wyciągać i w codziennym użytkowaniu dają odczucie najbardziej przypominające zęby własne. Jest jednak ogromna grupa pacjentów, u których stałe rozwiązanie się nie sprawdzi.
Właśnie dlatego powstały pełnołukowe prace zdejmowane.
Przewaga pracy pełnołukowej zdejmowalnej w porównaniu do stałej – to warto wiedzieć!
Przyjrzymy się różnicom między pracą pełnołukową zdejmowalną a stałą nieco bliżej.
Wytrzymałość mechaniczna
W przypadku prac stałych na implantach istnieje ryzyko wystąpienia powikłań mechanicznych. Najczęściej występują one w postaci odpryśnięcia porcelany z zęba lub złamania guzków w zębach bocznych. W niektórych przypadkach może również dojść do poważniejszych uszkodzeń, takich jak złamanie całej pracy. W takim wypadku konieczne jest odkręcenie i odesłanie pracy do laboratorium protetycznego w celu naprawy. Badania naukowe wykazują, że takie powikłania występują w ponad 30% przypadków w ciągu pierwszych pięciu lat od wykonania pracy stałej na implantach.
Nie piszę tego po to, aby zniechęcić kogokolwiek do prac stałych. Jednak podejmując decyzję o jakimś typie rozwiązania, musimy mieć pełną świadomość jego zalet i wad.
W przypadku prac pełnołukowych zdejmowalnych problemy te występują znacznie rzadziej. Dodatkowo prace te są łatwiej serwisowalne, ponieważ nie musimy ich odkręcać, a jedynie wyciągamy je z ust i naprawiamy w gabinecie lub laboratorium protetycznym.
Higiena
Przy pracach montowanych na stałe pacjenci nie zawsze potrafią lub chcą dostatecznie doczyścić przestrzeń pomiędzy dziąsłami a protezą. Na skutek tego, we wspomnianych przestrzeniach gromadzą się resztki jedzenia. Pomijając aspekty higieniczne, powoduje to stany zapalne i w dłuższej perspektywie czasu może prowadzić do zaniku kości wokół implantów oraz ich utraty.
Przy zębach zdejmowalnych do tego typu sytuacji dochodzi znacznie rzadziej. Pacjenci, którzy mogą wyciągnąć 2 razy dziennie zęby i wyczyścić je, zwykle mają zachowaną świetną higienę jamy ustnej. Jeśli już natomiast pojawi się jakiś stan zapalny, to znacznie łatwiej jest nam go wyleczyć, ponieważ mamy świetny swobodny dostęp do implantów.
Możliwość odbudowy tkanek miękkich
Bardzo często za utratą zębów idzie utrata kości i tkanek miękkich. Obserwujemy to jako zapadnięcie warg. Obraz takiej osoby jest charakterystyczny. Bardzo postarza to naszą twarz i w zasadniczy sposób pogarsza urodę. U takich pacjentów nie wystarczy odbudowa zębów. Tutaj trzeba zrekonstruować również utracone tkanki miękkie i dziąsła, aby podeprzeć wargi i policzki. Taki zabieg daje nieporównywalnie lepsze efekty niż serie zabiegów z zakresu medycyny estetycznej.
Za rekonstrukcję tkanek miękkich w zębach opartych na implantach odpowiedzialna jest różowa część uzupełnienia. W zębach mocowanych na stałe mamy ograniczone możliwości dołożenia dziąsła. Natomiast w pracach zdejmowalnych możliwości te są praktycznie nieograniczone. Dlatego bardzo często zdarza się sytuacja, że nawet jeśli pacjent bardzo chce, to wykonanie pracy mocowanej na stałe nie jest możliwe ze względów estetycznych. Wtedy pełnołukowa praca zdejmowana wykonana w jakości Premium jest najlepszym rozwiązaniem.
W jakich sytuacjach stosujemy pełnołukowe prace zdejmowalne w leczeniu implantologicznym?
Wskazania do tego typu leczenia są podobne jak w przypadku rozwiązań typu Overdenture. Jednak prace pełnołukowe to rozwiązania z najwyższej półki, wykonane z bardzo wysokiej jakości materiałów przez najbardziej doświadczonych lekarzy oraz techników.
Główne zastosowanie znajdują w poniżej opisanych okolicznościach, gdy:
- stabilizacja tradycyjnych protez całkowitych nie pozwala pacjentowi na normalne funkcjonowanie i wykonywanie swobodnie takich czynności jak gryzienie, rozmawianie, uśmiechanie się,
- pacjent jest w podeszłym wieku, ponieważ dają możliwość wyjęcia z ust i łatwego oczyszczenia. Wraz z wiekiem spadają nam zdolności manualne i zdecydowanie łatwiej jest zadbać o higienę uzupełnienia zdejmowanego niż zamocowanego na stałe w ustach pacjenta,
- zęby zostały utracone z powodu paradontozy. Najnowsze badania pokazują, że nawet po usunięciu wszystkich zębów objętych paradontozą, bakterie nadal pozostają w kościach i mogą w późniejszym czasie infekować implanty. Uzupełnienie zdejmowalne pozwala nam na łatwy dostęp do implantów i możliwość kontroli ich stanu oraz podjęcie ewentualnego leczenia. Poza tym nawet w przypadku utraty implantu praca zdejmowana nadal może funkcjonować,
- pacjent wymaga najwyższej klasy rozwiązań i jakości, a sytuacja wymaga sporej rekonstrukcji utraconych tkanek miękkich, aby podeprzeć wargi i policzki i odzyskać naturalny, młody wygląd twarzy.
Czym są pełnołukowe prace zdejmowalne i jak one funkcjonują?
Wyróżniamy tutaj prace stałe oraz prace zdejmowalne. Tutaj pojawia się problem natury językowej. W polskim brakuje idealnego określenia na prace pełnołukowe zdejmowalne. W języku angielskim nazywają się one fixed detachable, czyli praca stała odpinana. I rzeczywiście to określenie najlepiej do nich pasuje. Są one wysoko estetyczne i trzymają się bardzo dobrze na elementach retencyjnych. Dlatego ich wygląd i funkcjonalność bardziej przypomina prace stałe niż protezy, z którymi mogą się kojarzyć ze względu na możliwość wyjmowania ich z ust.
Na pełnołukowe prace zdejmowalne składają się następujące elementy:
- implanty, czyli sztuczne tytanowe korzenie zębów zamocowane w kości szczęki pacjenta,
- elementy retencyjne, które łączą implanty z zębami, unieruchamiając je na podłożu w przeciwieństwie do standardowej protezy ruchomej,
- zęby, najczęściej wykonane indywidualnie z porcelany lub innych materiałów wysokiej jakości,
części dziąsłowej, jeżeli u pacjenta występują duże zaniki dziąsła, ponieważ wtedy również je odbudowujemy, a najczęściej dzieje się to za pomocą materiałów kompozytowych.
Ile implantów stomatologicznych potrzebujemy, aby zęby były stabilne i abyśmy byli zadowoleni z efektów leczenia?
Minimalna liczba to 4 implanty w kości żuchwy oraz 4 implanty w szczęce. Im jednak więcej implantów zastosujemy, tym lepiej ustabilizujemy zęby w ustach. Takie podejście zapewnia nam największy komfort użytkowania zębów na implantach. Dodatkowo zyskujemy bezpieczeństwo, że nawet jeśli utracimy implant, to praca i tak dalej będzie funkcjonować.
Pełnołukowa praca zdejmowalna musi być połączona z implantami w taki sposób, aby po założeniu była stabilna, ale jednocześnie musimy mieć możliwość jej wyciągania z ust w celach higienicznych. Zapewniają nam to elementy retencyjne.
Dwa rodzaje mocowań zębów do implantów
Jednym ze sposobów mocowania protez na implantach jest wykorzystanie elementów pojedynczych, zwanych teleskopami, które są niezależnie przykręcone do implantów. Drugim sposobem jest zastosowanie belek retencyjnych, które połączą ze sobą poszczególne implanty.
Teleskopy
Teleskopy dają nam możliwość wykonania konstrukcji opartych zarówno na zębach, jak i na implantach. Takie rozwiązanie możemy zastosować wyłącznie w przypadku prac zdejmowalnych. Przy pracach stałych nie jest to możliwe. Zastosowanie teleskopów sprawia również, że nawet jeśli utracimy któryś z elementów retencyjnych, to nadal mamy możliwość użytkowania zębów.
Belki
Belki to najczęściej stosowany element retencyjny. Mają wiele zalet, m.in.:
- zapewniają najlepsze utrzymanie zębów w ustach, szczególnie w przypadku znacznego zaniku kości,
- prace tego typu utrzymują świetne wyniki powodzenia długofalowego,
- oferują zalety prac zdejmowanych, jak i retencję i stabilizację charakterystyczną dla prac stałych,
- belka pozwala nam również wyeliminować brak równoległości implantu w przypadkach, kiedy mamy bardzo trudne warunki kostne i nie jesteśmy w stanie wszczepić implantów w idealnych pozycjach.
Jeśli chodzi o wady belek, wspomnieć należy o tym, że:
- są trudniejsze w oczyszczaniu,
- procedura ich wykonania jest trudniejsza, a co za tym idzie, ich cena jest wyższa niż prac wykonanych na elementach pojedynczych.
Elementem wspólnym dla obu rozwiązań są zęby zbudowane z kilku warstw:
- różowego materiału, czyli części imitującej dziąsło,
- samych zębów, które są najczęściej porcelanowe, ale stosuje się również materiały kompozytowe oraz inne rozwiązania,
- struktury wewnętrznej wykonywanej z polimerów hybrydowych lub tlenku cyrkonu,
- matrycy, czyli elementu, w który wchodzi element retencyjny w postaci teleskopu lub belki.
To, na co najbardziej zwracają uwagę pacjenci, to czy ich podniebienie w przypadku tego typu rozwiązania będzie wolne od płyty protezy, którą aktualnie użytkują. Tutaj mogę zapewnić, że tak właśnie jest.
Uzupełnienia stałe zdejmowalne tak naprawdę bardziej przypominają zęby mocowane na stałe, niż protezy.
Wykonanie prac stałych i zdejmowalnych oraz proces leczenia
Tak jak przy każdym leczeniu, tak i przy tym rozwiązaniu musimy zwrócić uwagę na wiele szczegółów, które na końcu wpłyną na jakość leczenia, a co za tym idzie Wasze zadowolenie z nowego uśmiechu. Przypominam o treści mojego przesłania, na której zawsze powinniście się skupiać: Sukces leczenia jest sumą szczegółów!
Planowanie rekonstrukcji zębów
Pierwszym bardzo ważnym etapem leczenia jest planowanie. Zasada jest podobna jak przy każdym innym leczeniu. Nie możemy zacząć budowy domu od wbicia łopaty. Zawsze najpierw zaczynamy od zlecenia projektu architektowi. I dokładnie tak samo jest w przypadku prac stałych zdejmowalnych. Po wstępnej konsultacji, podczas której rozmawiamy o tym, jakie rozwiązania są możliwe do zastosowania u danego pacjenta, musimy przejść do etapu planowania. Podczas niego projektujemy, jak mają wyglądać przyszłe zęby, jaka ma być ich długość i kształt. Planujemy także sposób, w jaki nowe zęby mają podtrzymywać wargi, aby uzyskać jak najlepszy efekt estetyczny oraz efekt odmłodzenia wyglądu twarzy. Na ten etap potrzebujemy czasami kilku wizyt. Podczas niego decydujemy również jaki rodzaj rozwiązania jest najlepszy dla pacjenta.
Zabieg chirurgiczny osadzania implantów zębowych
Kiedy mamy już wszystko zaplanowane, kolejnym etapem leczenia jest przeprowadzenie zabiegu implantacji. Zwykle wszczepienie pojedynczego implantu zajmuje nam około 15 minut. Jeśli masz jakieś zęby resztkowe, które będziemy usuwali podczas zabiegu, to o nic się nie martw. Przygotujemy dla Ciebie protezy tymczasowe, w których będziesz mógł wyjść z gabinetu po zabiegu i nie czuć dyskomfortu ze względu na braki w uzębieniu. Staramy się zawsze zapewnić pacjentowi wygodę polegającą na możliwości używania uzupełnień tymczasowych od razu, bezpośrednio po zabiegu.
Jeśli tylko jest to możliwe, to do wykonania zabiegu używamy szablonów chirurgicznych, które pozwalają nam z niezwykłą precyzją osadzić implanty w kości. Dzięki takiemu postępowaniu unikamy problemów w przyszłości, a także zapewniamy najlepsze możliwe utrzymanie protezy.
Zabieg wszczepienia implantów musi być bardzo dokładnie zaplanowany. Konieczne jest zdiagnozowanie pacjenta przy użyciu tomografii komputerowej oraz odpowiednich programów komputerowych. Jest to niezmiernie ważne, aby podczas zabiegu nie doszło do uszkodzenia ważnych struktur w obrębie twarzoczaszki, jak na przykład nerwów.
Przy wyborze zabiegu implantologicznego upewnij się, że Twój lekarz ma odpowiednie wyposażenie diagnostyczne i poświęcił odpowiednią ilość czasu na zaplanowanie Twojego leczenia.
W przypadku osób z dentofobią, odruchem wymiotnym lub schorzeniami ogólnymi zaleca się wykonanie zabiegu implantologicznego w narkozie, co zapewni nie tylko wygodę, ale także bezpieczeństwo dzięki monitorowaniu funkcji życiowych w trakcie zabiegu.
Jeśli lekarz poinformował Cię, że nie posiadasz wystarczającej ilości kości do implantacji i zabieg nie jest możliwy, nie rezygnuj od razu. Warto zasięgnąć opinii w innej placówce u innego lekarza, ponieważ dziś praktycznie każdy przypadek braku kości można skutecznie zrekonstruować. Choć takie rozwiązanie wydłuża czas leczenia i zwiększa koszty, pozwala uniknąć dożywotniego stosowania protez ruchomych.
Po wszczepieniu implantów musimy zaczekać od 2 do 4 miesięcy na integrację implantu z kością. Po tym czasie odsłaniamy implanty, wykonujemy ewentualną poprawę jakości dziąsła i jesteś gotowy do tego, na co czekasz, czyli założenia nowych zębów.
Etap protetyczny
W tym momencie opiekę nad Tobą przejmuje lekarz protetyk. To on pobierze wyciski, a następnie dopasuje Twoje nowe zęby do twarzy. Etap ten zajmuje zwykle 4-5 wizyt i każda z nich jest bardzo ważna. Pamiętaj, że to Ty jako pacjent musisz być zadowolony na końcu z wyglądu zębów. Słuchaj doświadczonego lekarza i analizuj uwagi od niego. Jednak nie bój się mieć własnego zdania. Mamy zasadę, że nie kończymy leczenia, dopóki pacjent nie jest z niego w 100% zadowolony.
Uzupełnienie pełnołukowe stałe i zdejmowalne – dwa podejścia do leczenia implantologicznego i odzyskania utraconych zębów
Jaki widzisz, prace pełnołukowe zdejmowalne to alternatywa dla prac stałych osadzanych na implantach, która ma wiele zalet. Dzięki łatwemu demontażowi możemy zapewnić higieniczne warunki użytkowania, co zapewnia długofalowe powodzenie. Minimalizacja powikłań biologicznych daje poczucie bezpieczeństwa pacjentom z paradontozą lub palącym. Jest to świetna opcja również dla osób starszych, dla których ważne jest łatwe utrzymanie higieny przy uzupełnieniu protetycznym.
Jeśli chciał(-a)byś dowiedzieć się, czy wykonanie pełnołukowej pracy stałej lub zdejmowanej jest możliwe w Twoim przypadku oraz jakie są koszty takiej metody leczenia bezzębia, umów się na konsultację z naszym Opiekunem Pacjenta.
Wojciech Fąferko
Lekarz implantologLekarz stomatolog z prawie 20-letnim doświadczeniem, założyciel i dyrektor medyczny sieci gabinetów skupiających się na leczeniu implantologicznym. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej. Odbył staż podyplomowy, m.in. na Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem z europejskim tytułem implantologa oraz student Master in Oral Implantology. Ukończył dwuletnie studia podyplomowych na New York College of Dentistry oraz na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech z tytułem Master of Prosthodontics.
