Testy fonetyczne w gabinecie dentystycznym podczas wykonywania prac protetycznych przy odbudowie zębów

Decydując się na wykonanie nowych zębów liczysz na to, że odzyskasz uśmiech, zdolność gryzienia, ale również wyraźnego i swobodnego mówienia. Jeśli jednak lekarz wykonujący Twoje nowe zęby, nie będzie dysponował wystarczającą wiedzą w zakresie ustalania fonetyki, wówczas Twoje nowe zęby zamiast być dla Ciebie radością, mogą stać się problemem.

Dlatego tak ważne jest wykonywanie prac tymczasowych, na których mamy możliwość przetestowania estetyki, funkcji uzębienia, ale również fonetyki.

Więc nie zdziw się jeśli Twój lekarz prosi Cię o wymawianie różnych dziwnych słów podczas przymiarki prac protetycznych. Albo jeśli poprosi Cię, żebyś przeczytał jakiś tekst.

Wpływ rekonstrukcji łuków zębowych na mówienie

Jako małe dzieci, kiedy zaczynamy mówić, uczymy się układać język, wargi i aktywować różne mięśnie twarzy, aby wymawiać głoski. Oczywiście robimy to nieświadomie i zupełnie naturalnie, nie zdając sobie sprawy z tego jak wiele pracy wykonujemy.

Już niewielka zmiana w jamie ustnej powoduje, że czujemy się nieswojo. Nawet przy wymianie wypełnienia język “wędruje” w to miejsce, a przy delikatnej odbudowie zębów, takiej jak np. wydłużenie ich o część milimetra, nasze wargi i język muszą się przyzwyczaić do nowej sytuacji.

Wyobraźcie sobie w takim razie co się dzieje gdy zrekonstruujesz pełne łuki zębowe. Twoje wargi i język muszą nauczyć się na nowo mówić. Wzajemne zależności pomiędzy zębami, wargami i językiem mają istotny wpływ na to jak wypowiadamy każde słowo. Język opiera się o zęby w odpowiedniej pozycji i dzięki temu formułujemy daną głoskę. 

W sytuacjach kiedy pacjent miał inny kształt zębów lub przez pewien czas funkcjonował bez żadnego uzupełnienia, na pewno będzie musiał wykonać więcej czynności, aby swobodnie mówić. Dlatego bardzo ważne jest, aby przy rekonstrukcji zębów wykonać testy fonetyczne z wypowiadaniem głosek “m”, “i”, “f/w” oraz “s”, ponieważ dostarczają one kluczowych informacji. A nieprawidłowe wykonanie uzupełnienia protetycznego prowadzi do złej wymowy i uszkodzenia narządu mowy.

Co to są testy fonetyczne?

Testy fonetyczne to procedury oceny wymowy i artykulacji dźwięków mowy przez pacjenta. Są one wykonywane, aby ocenić zdolność pacjenta do prawidłowej wymowy dźwięków oraz zidentyfikować ewentualne trudności w mówieniu.

Podczas testów fonetycznych, pacjentowi mogą być zadawane konkretne pytania lub prośby dotyczące wymawiania określonych dźwięków lub słów.

Jeśli testy fonetyczne wykazują, że odbudowa protetyczna wpływa na wymowę pacjenta, lekarz stomatolog może dokonać dostosowań jej, aby poprawić komfort i zdolność pacjenta do prawidłowej wymowy.

Testy fonetyczne po odbudowie protetycznej, zwłaszcza w przypadku prac pełnołukowych, są istotne z kilku powodów:

1. Poprawa wymowy: Po odbudowie protetycznej, zwłaszcza w przypadku odbudowy całego łuku zębowego, pacjent może potrzebować czasu, aby się do nich przyzwyczaić. Testy fonetyczne pozwalają na ocenę, czy nowe zęby wpływają na wymowę pacjenta i czy wymagają jakichkolwiek dostosowań.
   
2. Komfort mówienia: Protezy zębowe mogą wpłynąć na komfort mówienia pacjenta. Testy fonetyczne pozwalają zidentyfikować obszary, które mogą powodować dyskomfort lub trudności w mówieniu, co pozwala na dokonanie ewentualnych korekt.
   
3. Dostosowanie pracy protetycznej: Na podstawie wyników testów fonetycznych, lekarz stomatolog może dokonać niezbędnych dostosowań pracy protetycznej, aby poprawić komfort i jakość mówienia pacjenta. Może to obejmować regulację wysokości zębów, ułożenia ich, a także dostosowanie kontaktów między nimi.
   
4. Oswojenie pacjenta z nowymi zębami: Nowe zęby mogą wydawać się nieco obce i wymagać pewnego okresu adaptacji. Testy fonetyczne pomagają pacjentowi oswoić się z nimi i dostosować swoją wymowę.
   
5. Ocena estetyki: Testy fonetyczne pomagają również ocenić, czy nowe zęby są estetycznie odpowiednie i czy zachowują naturalny wygląd uśmiechu pacjenta.
   
6. Ulepszenie jakości życia: Poprawa jakości życia pacjenta jest jednym z kluczowych celów opieki stomatologicznej. Testy fonetyczne pomagają w identyfikacji i rozwiązaniu ewentualnych problemów związanych z wymową i komfortem mówienia, co wpływa na lepszą jakość życia pacjenta.
   

Jakie głoski badamy w pracowni protetycznej?

•  Głoska M

Kiedy pacjent wymawia tę głoskę, pokazuje ona wymiar pionowy, czyli pionowe otwarcie między górnym i dolnym łukiem zębowym. Jest to tzw. pozycja spoczynkowa pacjenta, co oznacza, że pomiędzy łukami zębowymi nie występują kontakty okluzyjne – zęby nie stykają się ze sobą. Na podstawie tej głoski można ustalić:

• jaką długość powinny mieć zęby przednie, czyli widoczność siekaczy spod wargi,
  
• oraz czy należy nadbudować zęby na powierzchni okluzyjnej, aby przywrócić prawidłową funkcję żucia.

Należy pamiętać, że o konieczności skrócenia czy wydłużenia siekaczy decyduje nie tylko ich widoczność, ale też wiek czy płeć pacjenta oraz ogólna sytuacja kliniczna.

• Głoska I

Kolejną wytyczną do ustalenia poziomu brzegów siecznych zębów górnych będzie głoska “i”. Możemy to ustalić prosząc pacjenta o wymówienie np. długiego “miiiiiiiiiii”.

Podczas wymawiania tego dźwięku pomiędzy wargą górną a dolną pojawia się przestrzeń, którą wypełniają siekacze. Wielkość tej przestrzeni jest zależna od wieku pacjenta.

U pacjentów młodszych będzie to 80%, a u pacjentów starszych – 50%. Oznacza to, że u młodych pacjentów brzegi sieczne są bardzo blisko dolnej wargi, a u starszych pacjentów są one od niej oddalone.

Taki test daje informację czy możemy wydłużyć pacjentowi przednie zęby.

• Głoska F/W

Kolejnymi głoskami pozwalającymi zweryfikować prawidłowe ułożenie zębów są głoski wargowo-zębowe “f” i “w”. Wymawiając te głoski, górne siekacze powinny dotykać wargi dolnej. Jeśli podczas odbudowy zębów nie osiągają kontaktu z wargą dolną, wtedy do ustalenia prawidłowej długości zębów należy wykonać dodatkowe testy fonetyczne oraz ocenić inne parametry zębowe i zębowo-wargowe.

Bardzo ważne również przy odtwarzaniu zębów przednich jest to, aby zaprojektować je w taki sposób, aby nie były za bardzo wychylone do wargi, ponieważ pacjent może mieć wtedy wrażenie, że są przekonturowane i może mieć problem z prawidłowym zamknięciem ust.

• Głoska S

Ostatnią głoską w testach fonetycznych jest głoska “s”. Podczas jej wymawiania pomiędzy zębami górnymi i dolnymi powinien wydostawać się płaski, szeroki i równomierny prąd powietrza.

Pacjenci, wymawiając tę głoskę wykonują różne ruchy żuchwy. Jedni ją cofają, inni wysuwają, powodując nieznaczny kontakt dolnych siekaczy z górnymi. W takich przypadkach każde wydłużenie zębów górnych lub ułożenie dowargowe zębów dolnych, powoduje nadmierny i nieplanowany kontakt między nimi, a w konsekwencji może to negatywnie wpływać na wymowę. W odwrotnej sytuacji może dojść do zbyt dużej odległości pomiędzy łukami zębowymi, co spowoduje umieszczenie języka pomiędzy nimi podczas wymawiania tej głoski, a co za tym idzie – seplenienie. Dlatego bardzo ważne jest, aby wykonać te testy przed przystąpieniem do jakiejkolwiek zmiany protetycznej.

Aby nie pominąć żadnych szczegółów, często podczas testów fonetycznych lekarz wykonuje zdjęcia lub nagrywa krótkie filmy ukazujące w jaki sposób pacjent wymawia daną głoskę. Dzięki temu może dokładnie przeanalizować każdy ruch żuchwy, ułożenie warg, ocenić ułożenie zębów i wdrożyć idealne rozwiązanie.

Rola testów fonetycznych w tworzeniu uzupełnień protetycznych

Podsumowując, testy fonetyczne odgrywają kluczową rolę w projektowaniu uśmiechu i dają lekarzowi wiele informacji niezbędnych do zbadania prawidłowej i niezaburzonej wymowy pacjenta.

Jeśli masz pytania dotyczące Twojego indywidualnego przypadku, skontaktuj się z naszym Opiekunem Pacjenta lub umów się na wizytę do lekarza. Serdecznie zapraszam 🙂

Wojciech Fąferko

Lekarz implantolog

Lekarz stomatolog z prawie 20-letnim doświadczeniem, założyciel i dyrektor medyczny sieci gabinetów skupiających się na leczeniu implantologicznym. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej. Odbył staż podyplomowy, m.in. na Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem z europejskim tytułem implantologa oraz student Master in Oral Implantology. Ukończył dwuletnie studia podyplomowych na New York College of Dentistry oraz na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech z tytułem Master of Prosthodontics.

 wojtek@faferko.pl  https://implantystomatologiczne.pl/o-lekarzu/