Wpływ zdrowia jamy ustnej na zdrowie ogólne

Zastanawiałeś się kiedyś czy braki zębowe mają wpływ nie tylko na zdrowie jamy ustnej, ale na ogólny stan Twojego zdrowia? Czy może jesteś zdania, że brak zębów wpływa tylko na estetykę Twojego uśmiechu? Czy wiesz co łączy implanty z trawieniem? I jaki wpływ na Twój stan psychiczny mają zęby?

W tym artykule opiszę jaki negatywny wpływ na ogólny stan zdrowia mogą mieć braki w uzębieniu oraz jak implanty zębowe mogą temu zaradzić. Naprawdę zdziwisz się, jak istotne znaczenie dla zdrowia całego organizmu ma to, co dzieje się w Twojej jamie ustnej.

Wgryzając się w temat, omówię każdy rodzaj braków zębowych, zaczynając od pojedynczych braków, poprzez braki kilku zębów aż do bezzębia.

Od pojedynczego braku zębowego do ogólnego stanu zdrowia organizmu

Codziennie, podczas mojej pracy spotykam się z pacjentami, którzy z różnych przyczyn utracili zęby. Niezależnie od tego ile zębów nam brakuje, każdy brak niesie za sobą konsekwencje, nawet brak „szóstki”. Dlaczego nawet? Bo regularnie spotykam się u pacjentów z opinią, że brak szóstki to nie problem, przecież go nie widać. Przyczyną utraty szóstek jest najczęściej fakt, że te zęby wyrastają jako pierwsze spośród zębów stałych i w następstwie złej higieny w dzieciństwie oraz niejednokrotnie po nieskutecznym leczeniu kanałowym tracimy je również jako pierwsze. Pacjenci przez to, że zęby te znajdowały się w tylnej części jamy ustnej i zakładając, że braku nie będzie widać przy uśmiechaniu się, często nie planują go uzupełniać. Czy mają rację? W mojej opinii nie, ponieważ każdy brak, nawet pojedynczego zęba powoduje serię niekorzystnych następstw.

W miejscu utraconego i nie odbudowanego zęba kość zanika. Prowadzi to do przemieszczania się sąsiednich zębów w celu zamknięcia dziury, bo zęby dążą do wzajemnego kontaktu. Z tego samego powodu ząb przeciwstawny może się wysuwać ze swojego miejsca w kierunku ubytku. Tak, na pozór, jeszcze niegroźne zmiany mogą prowadzić do pogorszenia warunków zgryzowych, problemów ze stawami skroniowo-żuchwowymi, a w konsekwencji, do utraty reszty zębów. Jest to proces długoczasowy, jednak warto mieć tego świadomość w chwili utraty pierwszego zęba i pamiętać o tym podejmując decyzję (lub nie) o jego odbudowie. Jak widzisz, nawet brak jednego zęba może prowadzić do poważnych konsekwencji.

A jaki wpływ na Twoje ogólne zdrowie mają większe braki zębowe? Jak stan zdrowia jamy ustnej wpływa na resztę organizmu?

Braki zębowe – konsekwencje dla zdrowia ogólnego

Oczywiście tak samo jak w przypadku pojedynczego braku występuje ryzyko utraty kości, a także pojawiają się inne negatywne skutki. U pacjentów braki często się kumulują, co przekłada się np. na brak zębów w całej jednej ćwiartce jamy ustnej. Nie mając zębów po jednej stronie, pacjenci za mocno obciążają drugą stronę, nadwyrężając zęby, które pozostały. 

W przypadku tzw. braków skrzydłowych, czyli braków zębów bocznych – trzonowych, pacjenci używają tylko zębów przednich i znowu je przeciążają. Takie przeciążenia prowadzą do zniszczenia zębów, a także do niszczenia stawów skroniowo-żuchwowych, a w efekcie bólu mięśni twarzy. Wszystko przez to, że z powodu braków zmieniamy naturalny sposób żucia, na dopasowany do naszej obecnej sytuacji, zmieniając przy tym rozkłady sił, do jakich została stworzona nasza jama ustna. 

Zapalenie dziąseł i przyzębia – ryzyko chorób sercowo-naczyniowych

Kolejnym typem braków zębowych jest uzębienie resztkowe, czyli korzenie i zęby nadające się do usunięcia wywołane przez choroby i zapalenie przyzębia. Jest to grupa braków, która powoduje już poważne problemy w obrębie narządu żucia, a także wpływa negatywnie na stan całego organizmu.

Chore zęby, których nie da się uratować są zainfekowane różnego rodzaju bakteriami. W wielu przypadkach, oprócz tego, co widzimy gołym okiem na zewnątrz, wewnątrz kości toczy się stan zapalny. Czasem nie powoduje on dolegliwości bólowych, ale mimo, że go nie odczuwamy musimy pamiętać o tym, że zęby nie są osobnym bytem w naszym organizmie. Są one połączone z organizmem przez układ kostny, krwionośny i nerwowy i poprzez układ limfatyczny wpływają na zdrowie całego organizmu. Bakterie obecne w jamie ustnej, tak naprawdę krążą po całym organizmie, infekując go. 

Badania naukowe pokazują, że przewlekły stan zapalny dziąseł jest związany z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych czy nawet udarem mózgu. Bakterie z zapalonych dziąseł przedostają się do krwiobiegu, prowadząc do stanów zapalnych i uszkodzenia naczyń krwionośnych.

Dodatkowo, choroby zębów, takie jak próchnica czy zapalenie miazgi, mogą prowadzić do rozwoju infekcji bakteryjnych, które w skrajnych przypadkach mogą wywołać sepsę lub np. infekcyjne zapalenie wsierdzia. Posiadając taki stan jamy ustnej, należy czym prędzej udać się na konsultacje i podjąć leczenie. Dyskomfort w jedzeniu, czy uśmiechaniu się, może okazać się najmniejszym z problemów.

Zdrowie jamy ustnej a ogólny stan zdrowia

A co przypadku bezzębia, czyli całkowitego braku zębów w jednym łuku lub w całej jamie ustnej? Jeśli nie mamy stanów zapalnych to na pierwszy rzut oka sytuacja ta wydaje się być „lepsza” niż w przypadku uzębienia resztkowego. I faktycznie pod względem bakterii czy infekcji mogących przedostać się do reszty organizmu całkowity brak zębów jest korzystniejszy. Nie mniej wywołuje inne negatywne skutki, takie jak:

• problemy z mówieniem
• pogorszenie estetyki całej twarzy;
• problemy ze spożywaniem posiłków
• przerost języka, 
• ogólne problemy z trawieniem źle rozdrobnionych pokarmów, które mogą wywołać poważne skutki uboczne w funkcjonowaniu układu pokarmowego.

Zęby pełnią funkcję nie tylko estetyczną i funkcjonalną, ale również fonetyczną. Podtrzymują odpowiednio wargi i pozwalają na właściwą pracę języka, odgrywając kluczową rolę w mówieniu. To dzięki tym wszystkim składnikom, wymawiamy prawidłowo głoski. Kiedy występuje brak zębów, cały ten system się wali, bo wargi nie mają oparcia, a język błądzi po omacku w poszukiwaniu zębów. Oczywiście po czasie organizm przystosowuje się, ale w większości przypadków nie jest w stanie mówić już tak wyraźnie jak z zębami.

Kolejnym negatywnym skutkiem jest estetyka. Tak jak wspomniałem, zęby podtrzymują wargi zapewniając przy tym twarzy młody wygląd. Kiedy tracimy zęby zaczynają zanikać kości, a skóra i wargi nie mają podparcia, w efekcie czego wyglądamy jak stara babcia z bajek 🙂

W tym miejscu warto się zastanowić dlaczego kiedyś ludzie wyglądali na starszych niż dzisiaj? Nie mając wiedzy na temat istoty higieny jamy ustnej, profilaktyki oraz takich możliwości protetyczno-implantologicznych nie mieli wyjścia. Tracąc zęby byli zdani na protezy całkowite, które nie były w stanie zatrzymać procesu zapadania się twarzy.

Obecnie już wiemy, że wyniku utraty zębów, wargi i policzki zapadają się, co powoduje postarzenie rysów twarzy o kilkanaście lat. Co jest jednak najważniejsze, jesteśmy w stanie ten proces zatrzymać, a nawet odwrócić.

Już o tym kiedyś wspomniałem, ale przypomnę to jeszcze raz. Z moich obserwacji wynika, że wykonując rekonstrukcję zębów na implantach, możemy bardziej wpłynąć na wygląd twarzy, niż jakiekolwiek zabiegi z zakresu medycyny estetycznej. Zyskując przy tym dodatkowo komfort uśmiechania się, mówienia i jedzenia.

Co zęby mają wspólnego ze zdrowiem jelit i układu pokarmowego?

Przede wszystkim zęby służą do rozdrabniania pokarmów. W idealnych warunkach długo i powoli przeżuwamy jedzenie, aby już w jamie ustnej wystąpiły pierwsze etapy trawienia. Następnie drobniutkie kawałki trafiają do żołądka, gdzie proces jest kontynuowany. Jak z tą czynnością radzą sobie pacjenci, którzy nie mają zębów? Do gryzienia używają języka. W związku z tym nie są w stanie dobrze rozdrobnić pokarmu, ponieważ język jest za miękki. To powoduje połykanie większych kawałków jedzenia, których żołądek nie jest w stanie strawić, a niestrawione resztki mogą długo w nim zalegać. Długie zaleganie jedzenia w przewodzie pokarmowym powoduje nie tylko dyskomfort, ale również może prowadzić do stanów zapalnych. Te z kolei są jedną z najczęstszych przyczyn chorób przewodu pokarmowego, np. nowotworów.

Kolejnym aspektem w kwestii jedzenia, jest to, że nie mając zębów, często unikamy pokarmów trudnych do zjedzenia, a mających ogromne walory odżywcze. Wybieramy pokarmy łatwe do żucia, miękkie papki, zupy, pomijając mięso, surowe warzywa i owoce i pozbawiając w ten sposób nasz organizm ważnych składników odżywczych. 

To może przyczynić się do anemii i do pogorszenia ogólnego stanu naszego zdrowia, co może przejawiać się w wypadaniu włosów, łamaniu paznokci czy szarą lub chorą skórą i ogólnym brakiem energii. Jak widzisz brak zębów może nieść za sobą naprawdę poważne konsekwencje ogólnozdrowotne.

Należy pamiętać, że im dłużej jama ustna funkcjonuje bez zębów, tym trudniej i drożej jest je później odbudować za pomocą implantów, ponieważ z czasem zanik kości może być na tyle duży, że konieczne będą dodatkowe zabiegi. 

Tak więc im szybciej zgłosisz się do gabinetu i podejmiesz decyzję o leczeniu, tym lepiej. 

Aspekty psychiczne

A jak braki zębowe – jakiekolwiek – wpływają na nasze samopoczucie psychiczne? Co zęby mają wspólnego z naszym nastawieniem do życia?

Już jeden brak zębowy powoduje u pacjentów dyskomfort. Tracąc zęba, pacjenci uczą się maskować jego brak. Zasłaniają usta lub uczą się uśmiechać w taki sposób, żeby nie było widać ubytku. Posiadając bardziej rozległe braki, pacjenci rezygnują całkowicie z uśmiechu, z rozmów, a nawet ze spotkań towarzyskich lub biznesowych. W konsekwencji pacjenci tracą pewność siebie, a w późniejszym czasie nawet chęć do życia. Obserwuję to zjawisko praktycznie codziennie podczas konsultacji z pacjentami. Kiedy wykonujemy zdjęcia fotograficzne w celu analizy uśmiechu, prosząc o uśmiech, często pacjenci z bezzębiem nie potrafią tego zrobić, ponieważ ich mięśnie oduczyły się uśmiechać. Tutaj warto nadmienić, że uśmiechanie się, sam ruch kącików ust w górę powoduje wydzielanie się endorfin do organizmu, więc zaniechując tej czynności, pozbawiamy się także tych endorfin. 

Wracając do pacjentów bezzębnych, czasami wstyd przed jakimkolwiek pokazaniem wnętrza ich jamy ustnej jest tak duży, że nie chcą o tym mówić, mają ochotę uciec. W takich przypadkach wspólnie z Opiekunem Pacjenta robimy wszystko aby pomóc pacjentowi przejść przez tą traumę. Warto się przemóc, ponieważ po rekonstrukcji zębów, zawsze widzę ogromną metamorfozę, nie tylko uśmiechu, ale także umysłu. 

Po otrzymaniu nowych zębów, na kontrolę przychodzi całkiem inna osoba, zupełnie odmieniona. Uśmiechnięta, pewna siebie, przebojowa. Często słyszę od pacjentów, że zaczynają zupełnie nowy etap w życiu, podejmują wyzwania, rozpoczynają nowe hobby i otwierają się na ludzi, przed którymi wcześniej się zamykali. 

Podsumowując, braki zębowe to nie tylko estetyka, która w większości jest główną motywacją pacjentów do rekonstrukcji uśmiechu. Braki zębowe, to przede wszystkim zdrowie ogólne organizmu, zdrowy układ pokarmowy i jelita, zdrowe serce, a także dobre zdrowie psychiczne, dzięki któremu możemy iść przez życie z pozytywnym nastawieniem i energią. 

Od teraz, myśląc o swoich zębach, pomyśl o nich w sposób kompleksowy, pomyśl o swoim zdrowiu fizycznym i psychicznym. Bo w zdrowym ciele, zdrowy duch i zdrowe zęby. I na odwrót! 🙂 Dbajcie o siebie!

A jeśli już masz jakieś ubytki zębowe i chcesz porozmawiać o możliwości ich rekonstrukcji, umów się na bezpłatną rozmowę z Opiekunem Pacjenta. Dane kontaktowe znajdziesz na stroniewww.implantystomatologiczne.pl. Serdecznie zapraszam.

Wojciech Fąferko

Lekarz implantolog

Lekarz stomatolog z prawie 20-letnim doświadczeniem, założyciel i dyrektor medyczny sieci gabinetów skupiających się na leczeniu implantologicznym. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej. Odbył staż podyplomowy, m.in. na Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem z europejskim tytułem implantologa oraz student Master in Oral Implantology. Ukończył dwuletnie studia podyplomowych na New York College of Dentistry oraz na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech z tytułem Master of Prosthodontics.

 wojtek@faferko.pl  https://implantystomatologiczne.pl/o-lekarzu/