Odrzucenie implantu zęba – objawy, przyczyny i dalsze kroki

Najczęstszą przyczyną utraty implantów, a co za tym idzie powodem niepowodzenia leczenia implantologicznego jest utrata kości wokół implantów. Objawia się ona zwykle w początkowym etapie zaczerwienieniem dziąseł, delikatnym bólem, niewielkimi problemami estetycznymi. Jednak finalnie najczęściej kończy się utratą implantu i koniecznością ponownego leczenia.

Co składa się na sukces leczenia implantologicznego?

Od wielu lat ja i mój zespół staramy się pracować wg ZeroBoneLoss concept, czyli koncepcji Zerowej Utraty Kości. Koncepcja ta zakłada, że kość brzeżna wokół implantów nie ulega zmianie ani resorpcji w czasie, niezależnie od jakiejkolwiek przyczyny, czy z jakiegokolwiek powodu.

Praca wg przewidywalnych procedur i check-list prowadzona przez doświadczony zespół lekarzy pozwala na wszczepianie implantów oraz wykonywanie na nich odbudów protetycznych w taki sposób, aby służyły pacjentom przez wiele lat, bez żadnych problemów.

Jest to dla nas, lekarzy, ogromne wyzwanie. Jednak stosowanie poniższych zasad daje nam pewność, że zrobiliśmy wszystko co możliwe, aby zapobiec utracie kości.

Na czym polega ta koncepcja? Jaka jest rola współpracy zespołu chirurga, lekarza protetyka oraz technika dentystycznego? Oraz każdej z tych osób z osobna?

Zmniejszanie ryzyka odrzucenia implantu zęba u pacjenta

Czynniki wpływające na brak zaniku kości ze strony lekarzy możemy podzielić na 2 typy:

1. Czynniki chirurgiczne
   
2. Czynniki protetyczne
   

Czynniki chirurgiczne

Pierwszą z rzeczy, które lekarz musi zaplanować przygotowując się do leczenia implantologicznego to pozycja implantów. Nie zawsze ich idealne spozycjonowanie jest możliwe. Czasami idziemy na kompromis, aby uniknąć np. odbudowy kości. Musimy jednak wiedzieć jakie są fundamentalne zasady i ich przestrzegać.

W jaki sposób lekarz jest w stanie tak precyzyjnie ustawić implanty w jamie ustnej, aby mieć pewność, że implantacja zakończy się długotrwałym powodzeniem?

Tutaj przychodzi nam z pomocą nowoczesna technologia. Pacjenci przed zabiegiem skanowani są za pomocą skanerów wewnątrzustnych oraz wykonywana jest u nich tomografia komputerowa. Obrazy te łączone są ze sobą w specjalnym oprogramowaniu.

Następnie przeprowadzamy tzw. planowanie wsteczne. Polega ono na tym, że zaczynamy od zaprojektowania docelowych zębów i dopiero mając zaakceptowaną tą pozycję dopasowujemy do niej idealne położenie implantów. Widzimy wtedy od razu, jeszcze przed rozpoczęciem zabiegu, czy konieczna będzie odbudowa kości, czy może jej redukcja.

Czynniki powodzenia implantacji zależne od lekarza implantologa

Aby zapobiec utracie kości, która przyczynia się do utraty implantu, bardzo ważne jest nie tylko zastosowanie dobrej jakości implantu, ale również umiejętności lekarza. Implantolog powinien mieć szeroką wiedzę na temat rodzajów kości, a także sposobu wprowadzania implantu, aby zachować kość w jak najlepszej kondycji.

Jednym z głównych czynników wczesnej utraty kości jest jej kompresja podczas wprowadzania implantów. Oznacza to, że jeżeli implant jest wprowadzany ze zbyt dużym momentem obrotowym (mówiąc prostym językiem – zbyt szybko), co powoduje kompresję kości, wtedy po implantacji wystąpi zanik kości, już wtedy kiedy na implancie jeszcze nie jest osadzona korona.

Pozostałe czynniki związane z operatorem, które mogą wpłynąć na stabilność kości lub jej utratę to:

• nieprawidłowy kąt nachylenia implantu
  
• cienka kość i brak jej odbudowy w trakcie zabiegu
  
• komplikacje przy augmentacji, czyli odbudowie kości
  
• odległości między implantami oraz implantami a zębami
  
• nieprawidłowe szycie
  
• złe spozycjonowanie implantów względem przyszłej korony.
  

Czynniki błędnej lub niepełnej diagnozy przed zabiegiem implantacji

Jeżeli pacjent posiada schorzenia, które nie zostały wcześniej wykryte i wyeliminowane, w efekcie nastąpi zanik kości wokół implantu. Umiejętności lekarza mogą być bardzo dobre, ale niewyleczone schorzenia lub złe warunki wyjściowe u pacjenta doprowadzą do niekorzystnego wyniku leczenia.

Do tej grupy czynników należą:

• stan przyzębia pacjenta, czyli tzw. paradontoza
  
• niewystarczająca szerokość kości
  
• brak dziąsła przyczepionego wokół implantu
  

Zapalenie przyzębia wymaga wyeliminowania przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii implantacyjnej. Jeżeli u pacjenta z nieleczonym zapaleniem przyzębia zostaną wprowadzone implanty, wtedy z powodu infekcji nastąpi wczesna lub późniejsza utrata kości i implantu.

Powody odrzucenia implantów – czynniki zerowej utraty kości

Czasami, gdy warunki kostne nie są idealne, po wszczepieniu implantu musimy wykonać tzw. augmentację, czyli odbudowę kości. Używamy do tego celu specjalnych materiałów kościozastępczych. Stanowią one rusztowanie dla nowo powstającej kości. Komórki tworzące nową kość przenikają pomiędzy rusztowaniem materiału kościozastępczego, a następnie po około 6 m-cach powstaje nowa kość.

Dlaczego organizm odrzuca implant? Czynniki biologiczne – grubość i jakość tkanek miękkich, czyli dziąsła

Pionowa, tj. wyrostkowa grubość tkanek miękkich jest nowym, odrębnym pomiarem w implantologii. Aby ją zmierzyć potrzebujemy tomografii komputerowej. Dlaczego pionowa grubość tkanek miękkich jest tak ważna? Jest to kompleks tkanek uczestniczący w powstawaniu wokół implantów tzw. szerokości biologicznej, kiedy zostaną one wystawione na działanie środowiska jamy ustnej. Ich funkcją jako całości jest ochrona kości wokół zintegrowanego z nią implantu.

Zachowanie kanałów kostnych zwiększa powodzenie zabiegu wszczepienia implantu zębowego

Bardzo ważne jest, aby unikać naruszania i manipulacji tkankami wokół implantu. Dzięki użyciu odpowiednich komponentów tuż po zabiegu, lekarz implantolog może przeprowadzić dalsze procedury protetyczne bez naruszania tkanek, które się już zagoiły. Jest to ważne, ponieważ każda manipulacja tkankami niesie ryzyko gromadzenia się bakterii w okolicach implantu, co może przyczynić się do jego utraty. 

Wszczepienie implantu to nie jest takie samo zadanie jak wkręcenie kołka w drewno. Doświadczony implantolog, dbający o dobro pacjenta, musi mieć bardzo rozległą wiedzę i ciągle śledzić najnowsze badania naukowe. Inaczej leczenie zakończy się powikłaniami, których można było uniknąć.

Odrzucenie implantu zębowego – czynniki protetyczne 

Czynniki protetyczne są niemniej ważne, niż chirurgiczne przy utrzymaniu implantu w kości. Lekarz protetyk, który wykonuje odbudowę protetyczną na implancie, musi wziąć pod uwagę szereg czynników, które mają wpływ na długotrwałe powodzenie implantacji. Ważnym aspektem w odbudowie protetycznej jest zastosowanie techniki mocowania koron na implantach: korony przykręcane czy cementowane.

Jakie są zalety zębów przykręcanych w stosunku do cementowanych?

Ponieważ rozmawiamy o czynnikach ryzyka, przedstawię jak cement wpływa na powodzenie implantacji. Prof. Linkevicius, a także wielu innych badaczy przeprowadzili szereg badań na temat, w jaki sposób cement, którym mocuje się koronę do łącznika wpływa na tkanki miękkie wokół implantów.

Kolejne zalety zębów przykręcanych są nie mniej ważne, lecz dotyczą aspektów serwisowych. Kiedy wystąpi konieczność naprawy takiego zęba, wtedy możemy pracę odkręcić i odesłać do laboratorium w celu korekty. W przypadku prac cementowanych, taką pracę trzeba zniszczyć i wykonać na nowo. Dodatkowo prace przykręcane gwarantują nam wygodny dostęp do implantów w celu kontroli lub dokładnego oczyszczenia okolicy przy implancie w gabinecie.

Ostatnia rzecz, która przemawia za pracami przykręcanymi to możliwość modyfikacji zębów. W przypadku prac przykręcanych mamy do czynienia z systemem przypominającym klocki lego. Na początku wszczepiamy Ci np. 1 implant, ale z czasem tracisz inne zęby i finalnie po dołożeniu dodatkowych 3 implantów możemy Ci zamontować na nich nawet pełny łuk zębowy. W przypadku prac cementowanych konieczne byłoby ich cięcie w ustach i trudne usuwanie, aby móc zamontować coś nowego. Brzmi tak samo źle jak wygląda w praktyce. 

Dobór odpowiednich komponentów protetycznych

Kolejnym czynnikiem jest dobór odpowiednich komponentów protetycznych i współpraca z wyedukowanym w tym kierunku technikiem dentystycznym. Bardzo ważne, żeby komponenty oraz korona protetyczna były w ten sposób przygotowane, żeby nie kumulowały na sobie bakterii, które powodują zanik kości i odrzucenie implantu.

Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na powodzenie leczenia jest materiał, z którego wykonana jest korona zarówno w części poddziąsłowej, jak i naddziąsłowej.

Implanty mogą być odbudowywane przy użyciu wielu materiałów: cyrkonu, tytanu, dwukrzemianu litu, metalu, złota i innych. Po latach obserwacji tych materiałów możemy wyciągnąć wnioski, które upraszczają nam podjęcie decyzji, jaki materiał najlepiej zastosować.

Podczas projektowania uzupełnienia protetycznego niezbędne jest zrozumienie, w jaki sposób zachowują się dostępne materiały protetyczne. Czy istnieje materiał, który zwiększa strefę przylegania, a przez to zwiększa działanie ochronne na kość?

Obecne badania pokazują, że takim materiałem jest tlenek cyrkonu, potocznie nazywany cyrkonem. Jest to jeden z najbardziej gęstych materiałów, które mogą być stosowane w implantologii. Badania kliniczne przeprowadzone przez dr Scarano pokazały, że materiał ten powoduje znacznie mniejsze stany zapalne, niż tytan. Kumuluje on również znacznie mniejszą ilość płytki nazębnej, niż tytan. Dzięki jego właściwościom fizyko-chemicznym bakterie nie przylegają do jego powierzchni. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ oznacza, że cyrkon sam w sobie może zmniejszyć strefę płytki nazębnej, a co za tym idzie chronić kość przed zanikiem.

Proces czyszczenia implantu stomatologicznego przed umieszczeniem go w jamie ustnej

Czynnikiem o którym warto również wspomnieć jest dokładne oczyszczenie sztucznego zęba przed zamontowaniem w ustach. Wyobraź sobie jaką drogę przebywa praca protetyczna zanim trafi do gabinetu. Jest frezowana w dużych maszynach, następnie przechodzi przez ręce techników, a dopiero na końcu trafia do gabinetu. Na jej powierzchni jest mnóstwo zanieczyszczeń, które mogą źle wpłynąć na delikatne tkanki otaczające implant. Dlatego przed jej osadzeniem w ustach, musi ona przejść przez proces czyszczenia wykonany wg odpowiedniego protokołu.

Oczywiście nowe zęby muszą być idealnie dopasowane do warunków zgryzowych pacjenta, ponieważ jeśli występują przeciążenia w zgryzie, może dojść do resorpcji kości i utraty implantu.

Ostatnim elementem, jeśli chodzi o koronę, jest materiał, z którego wykonujemy widoczną część zęba. Chociaż biokompatybilność jest ważnym zagadnieniem, to jednak przypuszczam, że dla Ciebie, jako pacjenta, część widoczna, będzie tym, na co przede wszystkim zwrócisz uwagę. Dlatego właśnie gdy tylko możemy, staramy się stosować do odbudów, materiały estetyczne w kolorze zębów. Takimi materiałami są tlenek cyrkonu oraz dwukrzemian litu. Dlatego, jeśli tylko warunki na to pozwalają, stosujemy materiały ceramiczne, które zapewniają nie tylko najlepszą biokompatybilność z tkankami, ale również najwyższą możliwą estetykę.

Zminimalizuj ryzyko odrzucenia implantu przez organizm

Wiem, że ten materiał zawiera w sobie dużo wiedzy, która może być dla Ciebie trudna do zrozumienia. Moim celem jednak jest pokazanie Ci, że aby osiągnąć sukces w leczeniu implantoprotetycznym, należy brać pod uwagę bardzo wiele czynników: chirurgicznych, biologicznych oraz protetycznych.

Chirurg bez wiedzy protetycznej i protetyk bez świadomości chirurgicznej mogą nigdy nie osiągnąć najbardziej pożądanych rezultatów, ponieważ obie dziedziny są w równym stopniu odpowiedzialne za stabilność kości, a co za tym idzie są ze sobą bardzo powiązane.

Dlatego tak ważne dla Ciebie jest, abyś trafił do lekarza lub zespołu lekarzy, którzy posiadają wiedzę z zakresu konstrukcji implantów, biologii i protetyki, działających wg zasad zerowej utraty kości wokół implantów. Dzięki temu Ty będziesz mógł spać spokojnie i cieszyć się swoim nowym uśmiechem przez długie, długie lata.