Społeczeństwo w Polsce się starzeje. To fakt. Ponadto według danych z GUS z 2018 roku odsetek bezzębnych pacjentów w wieku 65-74 lat wynosi około 46%. To ogromna grupa ludzi, która każdego dnia boryka się z problemami z jedzeniem, mówieniem, a także uśmiechaniem się.
Z tego wpisu dowiesz się:
- Jakie istnieją sposoby rekonstrukcji bezzębia?
- Dla kogo i w jakich przypadkach jest wskazane zastosowanie protezy typu Overdenture?
- Jakie są zalety i wady każdego uzupełnienia typu Overdenture?
Brak zębów przyczyną zniekształcenia rysów twarzy
Warto mieć świadomość, że brak zębów przyczynia się również do zniekształcenia rysów twarzy. Jeśli porównacie zdjęcia Waszych bliskich, którzy noszą ruchome protezy lub mają spore – niczym nieuzupełnione braki zębowe to zauważycie, że ich twarz podlega nie tylko naturalnym procesom starzenia się, ale także zmienia się znacząco w wyniku na przykład zaniku kości.
Brak zębów nie pozwala pacjentom na normalne życie
Dlatego rekonstrukcja bezzębia różnymi sposobami, dopasowanymi do potrzeb pacjentów, jest tym, co stało się moją pasją zawodową. Przemierzam świat wzdłuż i wszerz, czerpiąc wiedzę od najlepszych praktyków, aby móc zaproponować moim pacjentom jak najlepsze rozwiązania. Możliwość spełnienia ich oczekiwań daje mi mnóstwo powodów do radości.
4 sposoby na rekonstrukcję braków zębowych
Istnieją 4 sposoby rekonstrukcji całkowitego bezzębia u pacjentów, którzy borykają się z tym problem:
- proteza całkowita osiadająca,
- proteza typu Overdenture,
- pełnołukowe zdejmowalne uzupełnienie protetyczne,
- pełnołukowe stałe uzupełnienie protetyczne.
W dalszych częściach artykułu postaram się przybliżyć poszczególne pojęcia, skupiając jednocześnie na omawianym rozwiązaniu w postaci protezy typu Overdenture.
Proteza całkowita
Proteza całkowita jest rozwiązaniem najprostszym i najbardziej przyjaznym ekonomicznie. Zastępuje ona brakujące zęby pacjenta. Jest to rozwiązanie wyjmowane. Protezy tradycyjne (częściowe lub całkowite) mogą poprawić zdrowie i wygląd pacjenta, przywracając naturalne funkcje jedzenia oraz mówienia.
Mają jednak wiele wad, które zmuszają pacjentów do poszukiwania alternatyw. Najczęściej wymienianymi problemami z jakimi spotykają się pacjenci, którzy je użytkują jest niewystarczająca stabilizacja protezy, a co za tym idzie jej ruchomość podczas spożywania posiłków oraz w trakcie rozmowy. Często problemy te przeradzają się w utratę pewności siebie oraz wstyd pacjenta przed kontaktem z innymi osobami lub wspólnym posiłkiem w gronie rodziny czy znajomymi.
Czym jest proteza typu Overdenture?
Czym zatem dokładnie są protezy typu Overdenture i co sprawia, że to interesujący wybór? Proteza typu Overdenture jest najprostszym rozwiązaniem problemu bezzębia przy użyciu implantów. Co za tym idzie jest również rozwiązaniem najbardziej przystępnym cenowo. Rozwiązania w postaci pełnołukowych zdejmowanych i stałych rekonstrukcji, o których wspomniałem na początku, są rozwiązaniami bardziej zaawansowanymi. Do ich wykonania używa się innych materiałów i są bardziej czasochłonne w wykonaniu zarówno dla lekarza, jak i technika dentystycznego. Dlatego ich cena również jest znacznie wyższa. Jeśli chcesz dowiedzieć się na czym polegają rozwiązania pełnołukowe, to szczegółowe informacje na ich temat znajdziesz dedykowanych temu rozwiązaniu artykułach. Z kolei protezy typu Overdenture są zdecydowanie najczęściej wybieranym przez pacjentów rozwiązaniem. Z jednej strony ze względu na cenę, ale z drugiej także ze względu na wygodę i łatwość ich użytkowania.
W jakich przypadkach stosujemy protezy typu Overdenture?
- Gdy stabilizacja tradycyjnych protez całkowitych nie pozwala pacjentowi na normalne funkcjonowanie – gryzienie, rozmawianie czy uśmiechanie się.
- U osób w podeszłym wieku ze względu na możliwość wyjęcia protezy z ust i łatwego jej oczyszczenia. Wraz z wiekiem spadają nam zdolności manualne i zdecydowanie łatwiej jest zadbać o higienę uzupełnienia zdejmowanego niż zamocowanego na stałe w ustach. Poza tym wykonanie protezy overdenture jest najprostsze i najmniej obciąża pacjenta. A to może mieć duże znaczenie w przypadku pacjentów, którym doskwierają różnego rodzaju schorzenia.
- U osób tracących zęby z powodu paradontozy. Najnowsze badania pokazują, że nawet po usunięciu wszystkich zębów objętych paradontozą, bakterie nadal pozostają w kościach i mogą w późniejszym czasie infekować implanty. Proteza Overdenture pozwala nam na łatwy dostęp do implantów i możliwość kontroli ich stanu oraz ewentualne leczenie. Poza tym nawet w przypadku utraty implantu proteza Overdenture nadal funkcjonuje i można ją stosunkowo łatwo zmodyfikować dodając kolejny implant.
- Ze względu na cenę, ponieważ protezy te są też najbardziej dostępnym rozwiązaniem. Jeśli więc pacjent w momencie leczenia dysponuje ograniczonym budżetem, a zależy mu żeby jak najszybciej poprawić swoją sytuację, to wtedy Overdenture może być dla niego najlepszym rozwiązaniem. Implanty wszczepione do osadzenia pracy overdenture w przyszłości mogą być wykorzystane jako filary uzupełnienia stałego, co jest dodatkową korzyścią tego rozwiązania.
Z czego składa się rozwiązanie typu Overdenture?
Stwierdzając bardzo ogólnie rozwiązanie typu Overdenture składa się z:
- implantów, czyli sztucznych tytanowych korzeni zamocowanych w kości pacjenta,
- elementów retencyjnych, które łączą implanty z protezą unieruchamiając ją na podłożu, w przeciwieństwie do standardowej protezy ruchomej,
- protezy typu Overdenture, czyli widocznej części uzębienia odpowiedzialnej między innymi za aspekty estetyczne.
Poniżej przeczytasz najważniejsze informacje o każdym z powyższych elementów:
Implanty
Ile implantów potrzebujemy, aby proteza była stabilna i abyśmy byli zadowoleni z efektów leczenia? W chwili obecnej standardem leczenia jest wykonywanie protez overdenture na minimum dwóch implantach w żuchwie oraz czterech w szczęce ze względu na trudniejsze warunki kostne. Jeśli chcemy uzyskać możliwie najlepsze utrzymanie protez powinniśmy zastosować 4 implanty w żuchwie oraz 4 lub czasami nawet więcej implantów w szczęce. Takie podejście zapewni nam największy komfort użytkowania zębów na implantach. Dodatkowo zyskujemy bezpieczeństwo, że nawet jeśli utracimy pojedynczy implant, to praca i tak dalej będzie funkcjonować.
Elementy retencyjne
Proteza musi być połączona z implantami w taki sposób, aby po założeniu była stabilna, ale jednocześnie musimy mieć możliwość łatwego jej wyciągania z ust w celach higienicznych. Zapewniają nam to elementy retencyjne. Stosujemy 2 rodzaje mocowań protezy do implantów.
- elementy pojedyncze, które są niezależnie przykręcone do implantów, jak mocowania kuliste, lokatory lub novaloki.
- belki retencyjne, które łączą ze sobą poszczególne implanty. Te rozwiązania są znacznie bardziej rozbudowane.
Elementem wspólnym dla obu rozwiązań jest proteza zbudowana z kilku warstw:
- warstwy różowego akrylu, czyli części imitującej dziąsło,
- zębów akrylowych, aby akryl zębów łączył się chemicznie z akrylem dziąsłowym,
- wzmocnienia wewnętrznego, które najczęściej są odlewane lub frezowane z metalu,
- matryc, czyli elementów, w które wchodzi część retencyjna w postaci lokatora lub belki.
Czym warunkujemy wybór elementu retencyjnego?
- ilością miejsca w ustach w wymiarze pionowym,
- jakością wyrostka zębodołowego, czyli kości, w którą będą wszczepiane implanty,
- ilością implantów, które planujemy wszczepić,
- estetyką uzupełnienia, gdyż protezy typu Overdenture składają się z wielu warstw i musimy dobrze zaplanować leczenie, aby wszystkie elementy się zmieściły,
- jak najbardziej korzystnym rozłożeniem sił działających na protezę.
Elementy pojedyncze, np. lokatory
To najlepszy element retencyjny u pacjentów mających dobrze zachowany wyrostek zębodołowy oraz mało miejsca w pionie na protezę. Jest to również najlepszy sposób na stabilizację protez częściowych. Wynika to bezpośrednio z zalet elementów pojedynczych, np. w postaci lokatorów, opisanych niżej:
- są łatwym w użyciu, standardowym elementem retencyjnym. Występują w różnych wysokościach i kątowościach, dzięki czemu możemy dobrać odpowiedni element do każdego pacjenta,
- zabierają najmniej miejsca w wymiarze pionowym, dzięki czemu możemy zastosować go tam, gdzie belka by się nie zmieściła,
Belki retencyjne
Kolejny sposób mocowania protez do implantów to belki retencyjne. To najchętniej wybierane przez nas mocowanie. Jeśli tylko mamy wystarczające warunki w jamie ustnej oraz pacjent ma możliwość sfinansowania tego rozwiązania (jest ono droższe od lokatorów) to idziemy zawsze w tym kierunku. Mają wiele zalet. Na szczególną uwagę zasługują:
- bardzo dobra retencja i stabilizacja uzupełnienia, szczególnie w przypadku znacznego zaniku kości,
- prace tego typu utrzymują świetne wyniki powodzenia długofalowego,
- oferują zalety prac zdejmowanych, jak i retencję, a także stabilizację charakterystyczną dla prac stałych,
- belka pozwala nam również wyeliminować brak równoległości implantu w przypadkach, gdy mamy bardzo trudne warunki kostne i nie jesteśmy w stanie wszczepić implantów w idealnych pozycjach.
Belki mają też niestety swoje wady w porównaniu do elementów pojedynczych:
- są trudniejsze w oczyszczaniu,
- procedura ich wykonania jest trudniejsza, a co za tym idzie ich cena jest wyższa, niż prac wykonanych na elementach pojedynczych.
W przypadku protez Overdenture opartych na belkach możemy trochę inaczej rozplanować implanty, niż w przypadku elementów pojedynczych. W szczęce dobrą belkę jesteśmy w stanie wykonać na 4 implantach. W żuchwie często wystarczy zastosować 2 implanty. Natomiast piśmiennictwo podaje, że aby zoptymalizować ilość wszczepów rekonstruując łuk zębowy górny i dolny możemy zastosować 3 implanty w żuchwie oraz 3 implanty w szczęce.
W zależności od tego na jaką ilość implantów będziemy się decydować, uzupełnienia będą wyglądały i pracowały inaczej. To na co najbardziej zwracają uwagę pacjenci jest rozległość płyty protezy na podniebieniu. Im więcej mamy implantów oraz im bardziej mamy rozbudowaną konstrukcję elementu retencyjnego, tym bardziej będziemy w stanie tą płytę ograniczyć. A na tym pacjentom bardzo zależy. Przy dwóch implantach punkty podparcia będą 3. Przy trzech implantach tych punktów będzie 4. Jeśli zastosujemy cztery implanty oraz belkę, punktów podparcia możemy uzyskać aż 6, znacznie ograniczając w ten sposób płytę protezy.
Wykonanie protez typu Overdenture
Tak jak przy każdym leczeniu, tak i przy rozwiązaniu typu Overdenture musimy zwrócić uwagę na wiele szczegółów, które na końcu wpłyną na jakość leczenia i zadowolenie pacjenta z nowych protez. Pamiętajcie o moim przesłaniu, na które chciałbym, abyście zawsze zwracali szczególną uwagę: Sukces leczenia jest sumą szczegółów!
Planowanie wykonania protez typu Overdenture
Pierwszym bardzo ważnym etapem jest planowanie. Zasada jest podobna jak przy każdym innym leczeniu. Nie możemy zacząć budowy domu od wbicia łopaty. Zawsze najpierw zaczynamy od zlecenia projektu architektowi. I dokładnie tak samo jest w przypadku protez typu Overdenture. Po wstępnej konsultacji, podczas której rozmawiamy o tym jakie rozwiązania są możliwe do zastosowania u danego pacjenta, musimy przejść do etapu planowania. Podczas niego projektujemy jak mają wyglądać przyszłe zęby, jaka ma być ich długość i kształt. Planujemy także sposób, w jaki nowe zęby mają podtrzymywać wargi, aby uzyskać jak najlepszy efekt estetyczny oraz efekt odmłodzenia wyglądu twarzy. Na ten etap potrzebujemy czasami kilku wizyt.
Na tym etapie decydujemy również w jaki sposób proteza zostanie osadzona na implantach – to znaczy jaki element retencyjny zastosujemy. I tutaj ponownie chciałbym podkreślić, że zabieg wszczepienia implantów musi być bardzo dokładnie zaplanowany. Konieczne jest kompleksowe zdiagnozowanie pacjenta przy użyciu tomografii komputerowej oraz odpowiednich programów komputerowych. Jest to niezmiernie ważne, aby podczas zabiegu nie doszło do uszkodzenia ważnych struktur w obrębie twarzoczaszki, np. nerwów. Jeśli decydujesz się na zabieg implantologiczny upewnij się, że Twój lekarz dysponuje odpowiednim zapleczem diagnostycznym i poświęcił odpowiednią ilość czasu na zaplanowanie Twojego zabiegu. Szczegółową diagnostykę uważam za tak istotny element leczenia implantologicznego, że poświęciłem jemu dedykowany tekst na tej stronie, do lektury którego serdecznie Cię zachęcam.
Zabieg chirurgiczny wszczepienia implantów
Kolejnym etapem leczenia jest wszczepienie implantów. Kiedy mamy już wszystko zaplanowane wykonujemy zabieg. Zwykle wszczepienie pojedynczego implantu zajmuje nam około 15 minut. Jeśli masz jakieś zęby resztkowe, które będziemy usuwali podczas zabiegu – nie martw się. Przygotujemy dla Ciebie protezy tymczasowe, z którymi opuścisz gabinet po zabiegu. Staramy się zawsze zapewnić pacjentowi komfort polegający na możliwości używania uzupełnień tymczasowych bezpośrednio po zabiegu. Jeśli tylko jest to możliwe to do wykonania zabiegu używamy szablonów chirurgicznych, które pozwalają nam z niezwykłą precyzją osadzić implanty w kości. Dzięki takiemu postępowaniu unikamy problemów w przyszłości, a także zapewniamy najlepsze możliwe utrzymanie protezy.
Zabieg chirurgiczny może być wykonany w narkozie. Jest to wskazane u osób z dużą dentofobią, odruchem wymiotnym lub ze schorzeniami ogólnymi, którzy ze względów zdrowotnych wymagają monitoringu czynności życiowych w trakcie zabiegu. Zapewni nam to nie tylko komfort, ale również bezpieczeństwo. Kwestia znieczuleń jest równie istotnym elementem leczenia, ponieważ ma ogromny wpływ na Twój komfort. Z tego powodu szczegółowo opisuje leczenie pod narkozą w dedykowanym temu zagadnieniu wpisowi na łamach bloga.
Być może spotkałeś się z sytuacją, w której lekarz poinformował Cię, iż nie dysponujesz odpowiednimi warunkami kostnymi do wszczepienia implantów i taki zabieg nie jest u Ciebie możliwy. Spróbuj wtedy zasięgnąć opinii w innym miejscu u innego lekarza. Obecnie praktycznie każdy zanik czy brak kości jest możliwy do zrekonstruowania. Wydłuża to co prawda czas leczenia oraz zwiększa jego koszty, ale dzięki takim zabiegom nie jesteś skazany na dożywotnie używanie protez ruchomych.
Po wszczepieniu implantów musimy zaczekać od 2 do 4 miesięcy na integrację implantu z kością. Po tym czasie odsłaniamy implanty, wykonujemy ewentualną poprawę jakości dziąsła i jesteś gotowy do tego na co czekasz najbardziej, czyli posiadania nowych zębów.
Etap protetyczny rekonstrukcji bezzębia
W tym momencie opiekę nad Tobą przejmuje lekarz protetyk. To on dopasuje Twoje nowe zęby do twarzy. Etap ten obejmuje zwykle 4-5 wizyty. Każda z nich jest bardzo ważna i służy konkretnym celom. Pamiętaj, że o Ty jako pacjent musisz być w pełni zadowolony z wyglądu swoich nowych zębów. Słuchaj doświadczonego lekarza i analizuj jego uwagi, ale nie bój się mieć własnego zdania. Mamy zasadę, że nie kończymy leczenia dopóki pacjent nie jest z niego w 100% zadowolony.
Kiedy sprawdzą się protezy typu Overdenture?
Protezy tego typu są świetnym rozwiązaniem w przypadku kiedy:
- mamy ograniczone środki finansowe na leczenie, a zależy nam na odzyskaniu możliwości swobodnego uśmiechania się, gryzienia oraz rozmawiania,
- chorujemy na paradontozę,
- pacjent jest w podeszłym wieku i ważna jest łatwość wykonywania codziennych zabiegów higienicznych przy uzupełnieniu protetycznym.
Jeśli chcesz dowiedzieć się jak wyglądałoby wykonanie protezy typu Overdenture w Twoim przypadku oraz jakie są koszty takiego leczenia, umów się na konsultację z naszym Opiekunem Pacjenta.
Wojciech Fąferko
Lekarz implantologLekarz stomatolog z prawie 20-letnim doświadczeniem, założyciel i dyrektor medyczny sieci gabinetów skupiających się na leczeniu implantologicznym. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej. Odbył staż podyplomowy, m.in. na Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Absolwent studiów podyplomowych na Uniwersytecie J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem z europejskim tytułem implantologa oraz student Master in Oral Implantology. Ukończył dwuletnie studia podyplomowych na New York College of Dentistry oraz na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech z tytułem Master of Prosthodontics.